Sterke en onafhankelijke media

We zorgen dat iedereen toegang heeft tot goede en betrouwbare informatie. We beschermen onafhankelijke berichtgeving, persvrijheid en de veiligheid van journalisten. De media, samenleving en politiek moeten samenwerken. Nationaal en Europees. Kinderen en jongeren leren op school hoe ze veilig en kritisch omgaan met (online) media, zodat ze informatie leren herkennen, begrijpen en beoordelen.

Ook online platforms moeten veilig, open en betrouwbaar zijn. We beschermen gebruikers beter tegen desinformatie, privacyschendingen en nepaccounts. We houden toezicht op online platforms en investeren in Europese alternatieven die onze waarden respecteren. 

Een modern omroepstelsel

• Volt streeft naar een krachtige, onafhankelijke en onpartijdige publieke omroep. De publieke omroep moet aansprekend blijven en iedere burger informeren en mee kunnen nemen in onze democratische samenleving. Daartoe biedt het een volledig palet aan programma’s aan, van vermaak tot nieuws en van sport tot informatie, in nauwe samenwerking met sterke regionale omroepen. We overwegen daarbij een reclamevrije omroep indien dat financieel haalbaar blijkt.

• Volt pleit voor een ingrijpende hervorming van het huidige omroepbestel. We willen onderzoeken hoe de NPO kan worden omgevormd tot een omroep naar BBC-model, waarbij de huidige omroepverenigingen - net als andere maatschappelijke partijen - hun programma’s kunnen aanbieden en uitvoeren als samenwerkende producenten. Er moet structureel meer budget vrijkomen voor de NPO, de taakomroepen en het productiehuis voor levende muziek om hun publieke taken op het gebied van onafhankelijke nieuwsvoorziening, kunst en cultuur, diversiteit, jeugd en educatie goed te vervullen.  

• Voor desinformatie, complottheoriën en discriminatie is geen ruimte bij de publieke omroep. Omroepen moeten zich houden aan de journalistieke codes en het geldende recht. Dat moet ook direct afdwingbaar zijn, en daarom moeten de belemmeringen om snel in te grijpen worden weggenomen. 

• Volt maakt onze publieke omroep weerbaarder tegen politieke beïnvloeding. We scherpen de Mediawet aan met aanvullende integriteitseisen voor omroepbesturen, zoals een afkoelperiode voor topfuncties.

• Volt wil een uitbreiding van de zendtijd voor politieke partijen. Nu hebben alleen partijen met een zetel in het parlement recht op landelijke zendtijd. Volt wil dit recht ook geven aan Nederlandse partijen met een zetel in het Europees Parlement. Volt wil ook recht op zendtijd introduceren voor regionale en lokale partijen bij regionale en lokale publieke omroepen. Zo versterken we de regionale en lokale democratie.

• Een deel van de zendtijd van de Nederlandse Publieke Omroep wordt straks besteed aan Europese programma’s. Dat kan bijvoorbeeld naar voorbeeld van de vensterprogrammering van lokale/ regionale omroepen en de NOS, waarbij lokaal en regionaal nieuws ruimte krijgt op de landelijke zender. 

• We creëren een echte Europese publieke omroep, met Europese programmering. Zo brengen we inwoners van de EU dichter bij elkaars leefwereld. Europese media uit verschillende lidstaten werken samen om bijvoorbeeld verslag te doen van wat zich in Brussel afspeelt en maken producties die de eenheid én verscheidenheid van de EU weergeven.

• Door middel van overnames krijgen grote marktpartijen een steeds groter deel van ons medialandschap in handen. Zulke mediamonopolies ondermijnen de pluriformiteit van onze media en vormen een gevaar voor onze democratie. Volt wil dat bij fusies en overnames in de mediasector de effecten op spreiding van markt- en opiniemacht zwaarder meewegen. Daarom scherpen we de Mededingingswet aan.

Vrije journalistiek

• Volt wil dat Nederland zich, met de mediasector, in Europees verband inspant voor het vinden van duurzame financieringsmodellen voor een pluriform medialandschap, waarin onafhankelijke kwaliteitsmedia en onderzoeksjournalistiek floreren. Dat kan door journalisten en mediahuizen te ondersteunen bij het vinden van innovatieve financieringsmodellen, waarbij zij een eerlijk deel van de inkomsten ontvangen.

• Er worden ten minste 250 noodvisa afgegeven aan buitenlandse journalisten in levensbedreigende situaties. Persvrijheid houdt niet op bij de grens, dus we moeten ervoor zorgen dat journalisten overal ter wereld veilig hun werk kunnen doen. Nederland roept, als voorzitter van de Media Freedom Coalition, andere landen op een in verhouding even groot aantal noodvisa af te geven. 

• Volt pleit ervoor dat onlinegeweld tegen journalisten duidelijk in de wet wordt vastgelegd, zodat digitale bedreiging, haatcampagnes en intimidatie strafbaar zijn. Er moet speciale aandacht zijn voor journalisten die extra risico lopen, zoals vrouwen, lhbtqia+’ers en mensen van kleur. 

• Volt pleit er tevens voor dat Nederland de nieuwe Europese wet tegen SLAPP (misbruik van rechtszaken om journalisten te intimideren) volledig invoert.

Mediawijsheid

• Net als in Zweden, moet ‘mediawijsheid’ een verplicht onderdeel worden van het primair en voortgezet onderwijs. In Zweden krijgen leerlingen medialessen, waarin ze onder andere leren over nepnieuws en over hoe ze veilig met sociale media omgaan. Mediawijsheid in het onderwijs gaat ook over het herkennen van AI-gegenereerde boodschappen, het begrijpen van algoritmes achter nieuwsberichten en het kritisch kunnen omgaan met gepersonaliseerde informatie.

• Volt pleit voor AI-geletterdheid binnen het vak mediawijsheid. Door kinderen en jongeren te leren omgaan met alle vormen van media (van nieuwsartikelen tot reclames en van entertainment tot het achtuurjournaal) zullen zij beter mee kunnen komen in de samenleving en worden ze weerbaarder tegen desinformatie en nepnieuws. Het leert ze bovendien de waarde van journalistiek en journalisten kennen. 

• Volt pleit voor duidelijke richtlijnen voor het gebruik van generatieve AI binnen nieuwsredacties en publieke omroepen. Deze richtlijnen moeten waarborgen dat AI geen autonoom nieuws genereert zonder menselijke eindverantwoordelijkheid en redactionele controle. Ook moet worden vermeld wanneer AI is ingezet bij het maken van nieuwsberichten. Transparantie en redactionele integriteit staan hierbij voorop.

Veilige sociale media

• We onderzoeken methoden om nepaccounts en bots op sociale media te weren om zo desinformatie, spam en AI-slop te verminderen. Hierbij verkennen we of de Europese Digitale Identiteit (EDI) of een vergelijkbare, op zero‑knowledge proof gebaseerde technologie kan worden ingezet om gebruikers zich te laten verifiëren, zonder hun identiteit prijs te geven. Platforms draaien op voor deze kosten en integratie, met als uitgangspunt een zorgeloze ervaring voor de individuele gebruiker.

• Volt wil dat de overheid actief investeert in de doorontwikkeling van non-profit, Europese sociale netwerken waarin publieke waarden zoals privacy, interoperabiliteit en democratische controle centraal staan. Bestaande commerciële sociale media platformen zetten vol in op verslavende functionaliteiten en het belonen van berichten die mensen tegenover elkaar zetten. Maar sociale media bieden ook kansen voor de samenleving. Die kunnen we benutten als overheden, bedrijven en maatschappelijke organisaties ook publieke sociale media gaan gebruiken voor communicatie. Daarnaast is het net zo belangrijk om het gebruik van publieke sociale media bij de brede bevolking te stimuleren. Zo werken we toe naar een publieke digitale infrastructuur. Platformen uit de Fediverse zoals Mastodon en PeerTube zijn voorbeelden die we nu al kunnen stimuleren.

• Pseudonimiteit wordt de standaard op sociale media. Hierbij blijft het mogelijk om online anoniem te zijn, maar kan je identiteit wel worden opgevraagd op het moment dat je de regels overtreedt of je je schuldig maakt aan een strafbaar feit. 

• Volt pleit voor een wettelijk verankerd deltaplan voor de online bescherming van kinderen en jongeren. Platforms met verslavende ontwerpkeuzes zoals eindeloos scrollen of gepersonaliseerde advertenties gericht op minderjarigen worden verboden. 

• Daarnaast komt er een keurmerk voor kindvriendelijke digitale diensten, vergelijkbaar met de Kijkwijzer. Dit keurmerk garandeert dat een dienst een eerlijk design toepast, verslavingsgevoeligheid tegengaat en de rechten en het welzijn van kinderen voorop stelt. Het keurmerk wordt beheerd door een onafhankelijke toezichthouder, zoals het NICAM in samenwerking met de Autoriteit Consument & Markt en de Autoriteit Persoonsgegevens, die toezicht houdt op naleving en sancties kan opleggen.

• Volt vindt dat online platformen die in de EU actief zijn, zich aan onze spelregels moeten houden. Daarom wil Volt inzetten op strikte handhaving van de Europese regels voor privacy, desinformatie en concurrentie. Internetbedrijven moeten verantwoordelijk kunnen worden gehouden voor de verspreiding van desinformatie. Volt wil daarom dat platformbedrijven zoals Meta actief worden verplicht om transparantieregisters openbaar te maken over hoe hun algoritmen informatie verspreiden, welke moderatie plaatsvindt, en cijfers te publiceren over advertentie-inkomsten en -plaatsingen per categorie (zoals nieuws & politiek, gezondheid & wetenschap, entertainment, content voor kinderen). De overheid stelt minimumvoorwaarden op het gebied van algoritmische transparantie, zodat journalistieke inhoud niet systematisch wordt verdrongen door engagement-gedreven desinformatie.

Toegankelijke lokale en regionale media

• We zetten de komende jaren in op versterking van lokale en regionale media, waarbij zowel lokale als regionale media hun eigen karakter kunnen behouden. Volt wil daarbij de samenwerking en uitwisseling van best practices tussen lokale/regionale media uit verschillende lidstaten vergroten. 

• Volt ziet de omzetting van lokale omroepen naar streekomroepen als een goed moment om ook over de landsgrenzen te kijken voor lokale nieuwsvoorziening. Waarom zou je als inwoner van de grensregio wel informatie krijgen over Nederland, maar niet over de stad net over de grens? Daarom stimuleert Volt structurele samenwerking tussen publieke omroepen in grensregio's. Dat kan bijvoorbeeld door Euregioredacties op te zetten. De stip op de horizon is dat inwoners van een grensregio op één plek nieuws van rondom hun woonplaats kunnen lezen, niet gehinderd door grenzen. De 'uit jouw regio'-functionaliteit in de NOS-app is een mooie eerste stap.

• Volt vindt het belangrijk dat publicaties van lokale media voor iedereen toegankelijk zijn. Daarom moeten streekomroepen gefaciliteerd worden om al hun publicaties via open standaarden te publiceren. Voor tekstberichten en plaatjes is dit redelijk eenvoudig, maar lokale omroepen publiceren video’s toch vaak op een commercieel platform, waarop snel een account gemaakt kan worden. Volt stelt voor dat het Rijk bij de vorming van streekomroepen vanaf het begin een platform aanbiedt waarop alle streekomroepen hun video's kunnen publiceren. Zo werken we toe naar video's als digitale gemeenschapsgoederen.