Een nieuwe Europese democratie

We zetten ons in voor een EU die keuzes maakt in het belang van alle Europeanen, dus ook in jouw belang. Daarom komt er een Europese grondwet die onze rechten en democratie in heel Europa beschermt. Het Europees Parlement krijgt het recht om wetsvoorstellen te doen en  het vetorecht verdwijnt. Zo kan één leider niet langer het gezamenlijk belang blokkeren. We beschermen onze gezamenlijke waarden in alle EU-lidstaten en we verwelkomen nieuwe lidstaten, zoals Oekraïne. Zo bouwen we aan een sterke EU die eerlijk en democratisch is.

Een echte Europese parlementaire democratie

• Volt strijdt in Nederland voor een sterk, democratisch, federaal Europa. We roepen het kabinet op om met andere lidstaten een Europese grondwet te schrijven om de fundamenten te leggen van een nieuw Europa.

• De EU moet vooruit kunnen, ook als één lidstaat dwarsligt. Volt gaat het vetorecht (ook wel: het unanimiteitsvereiste) afschaffen. Volt pleit daarnaast voor activering van de brugclausules om besluitvorming met een gekwalificeerde meerderheid nu al mogelijk te maken voor de meest acute beleidsterreinen, zoals sancties, uitbreiding en fiscaal beleid. De instrumenten zijn er, maar het ontbreekt nu aan politieke moed.

• De EU moet, zoals in de Nederlandse democratie, bestuurd worden door een regering die verantwoording aflegt aan democratisch gekozen volksvertegenwoordigers. De Europese Commissie wordt opgeheven. Er wordt na de Europese verkiezingen een meerderheidscoalitie gevormd met partijen uit het Europees Parlement, aangestuurd door een Europese minister-president. Zij vormen een regering en sluiten een regeerakkoord.

• De huidige Europese verkiezingen zijn niet echt Europees. Kiezers kunnen nu alleen op kandidaten in hun eigen land stemmen. Kiezers moeten echter kunnen stemmen op alle kandidaten binnen de EU. Er komt één Europese kandidatenlijst met genderpariteit. De verkiezingsregels worden in de hele EU gelijk getrokken. Er komt één Europese stemdag: 9 mei, met stemrecht voor iedereen vanaf 16 jaar.

• Er moet een permanent burgerberaad op Europees niveau komen om de stem van inwoners in Brussel te vergroten. Dit orgaan is verantwoordelijk voor het organiseren van burgerberaden over Europese thema’s, waarin inwoners vanaf zestien jaar zwaarwegende aanbevelingen over allerlei zaken kunnen doen aan o.a. het Europees Parlement.

• Daarnaast wordt een Europese president direct verkozen, als staatshoofd met vooral ceremoniële bevoegdheden.

• Het aantal ministers in deze regering staat gelijk aan twee derde van het aantal lidstaten, zoals is vastgelegd in artikel 17.5 van het Verdrag van de EU. Zowel ministers als de regering kunnen door het Europees Parlement met een motie van wantrouwen tot aftreden worden gedwongen.

• De minister-president en de individuele ministers worden door de Senaat en het Parlement gehoord en eventueel gekozen. Pas dan kunnen zij in functie treden.

• De Raad van de Europese Unie wordt omgevormd tot een Europese Senaat met een gelijk aantal senatoren voor elke lidstaat. De Europese Raad wordt afgeschaft.

• Het Europees Parlement krijgt het recht van initiatief: het kan zelf wetsvoorstellen indienen. Zo brengen we Europese wetgeving in handen van democratisch gekozen volksvertegenwoordigers. Het Europees Parlement deelt dit recht met de Europese Senaat.

• Het Europees Parlement krijgt het recht van enquête, inclusief het recht om getuigen onder ede te horen en het recht op inzage in vertrouwelijke informatie.

• Het Europees Parlement stopt zo snel mogelijk met heen-en-weerverhuizen tussen Brussel en Straatsburg. Volt wil dat Nederland actief pleit voor Brussel als de vaste vergaderplaats voor het Europees Parlement. Dat scheelt 180 miljoen euro per jaar én milieuschade.

• Bindende integriteitsregels en een aangescherpt lobbyregister voor alle Europese instellingen en Europarlementariërs. Te vaak beïnvloedt een te kleine groep mensen of bedrijven grote beslissingen over ons allemaal. De toegang tot de macht in Brussel moet eerlijker en transparanter. 

Uitbreiding van de Europese Unie

• De EU moet zich voorbereiden op een nieuwe uitbreidingsronde. Nederland en de EU moeten nú werk maken van de hervormingen die nodig zijn om vóór 2035 maximaal tien nieuwe lidstaten te kunnen verwelkomen. Dat vraagt om een toekomstbestendig budget, tijdige institutionele aanpassingen en een zachte landing voor zowel bestaande als nieuwe lidstaten. Op die manier kan uitbreiding juist zorgen voor een sterkere rechtsstaat, democratie en economie. Volt pleit daarom voor een heldere uitbreidingsstrategie inclusief duidelijke doelstellingen en tijdslijnen, met daarin in ieder geval: een Transitiefonds van 75 miljard euro, stapsgewijze toetreding, versterkte rechtsstaatswaarborgen en vroegtijdige betrokkenheid van kandidaat-lidstaten bij EU-instellingen.

• Volt wil dat Nederland zich inzet voor de hernieuwde toetreding van het Verenigd Koninkrijk. Ook dient Nederland zich actief in te zetten voor een snelle uitbreiding van de EU. Dit uit oogpunt van veiligheid en om strategische redenen. Het toetredingsproces moet sneller, maar zonder de eisen te verlagen. Daarom pleit Volt voor een stapsgewijs lidmaatschap: landen krijgen geleidelijk meer rechten naarmate ze meer voldoen aan de EU-regels. Alleen landen die de waarden van de EU steunen, kunnen kandidaat worden. 

• De EU zelf moet sneller hervormen, met name op het gebied van de landbouw en de regionale steun (het ‘cohesiebeleid’). Een speciaal B-lidmaatschap is geen oplossing voor deze problemen.

Europese rechtsstaat

• Volt zet zich in Europees verband in voor spoedige toetreding van de EU tot het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. Nederland zal hierin een voortrekkersrol spelen door druk te zetten op de lidstaten en de Europese Commissie om toetreding spoedig te realiseren.

• We voeren de mensenrechtentoets uit op alle nieuwe beleidsmaatregelen, ook op het gebied van economie en buitenlandse zaken.

• Volt pleit ervoor dat burgers binnen de EU beter worden beschermd tegen wetten die in strijd zijn met fundamentele Europese waarden. Daarom geven we burgers het recht om nationale wetten rechtstreeks aan te vechten bij het Hof van Justitie van de EU. We zorgen hierbij voor de beschikbaarheid van voldoende financiële middelen. Het Hof krijgt de bevoegdheid om nationale wetten nietig te verklaren als zij in strijd zijn met de Europese verdragen. Zo versterken we de bescherming van de rechtsstaat, de democratie en van fundamentele vrijheden, ook als nationale instanties daarin tekortschieten.

• Europese subsidies worden automatisch ingehouden bij ernstige schendingen van de democratie, de rechtsstaat en de grondrechten door nationale regeringen. Dit geldt voor alle EU-fondsen - waaronder ook landbouw-, cohesie- en herstelfondsen - via een versterkte en permanente rechtsstaat-voorwaardelijkheid. Het Europees Openbaar Ministerie (EPPO) wordt uitgebouwd tot een volwaardige Europese aanklager met bevoegdheid over alle EU-uitgaven. Zo zorgen we ervoor dat onze fundamentele waarden niet langer straffeloos kunnen worden uitgehold.

• Door in de Europese Kiesakte te komen met Europese standaarden, normeren we wat vrije en eerlijke verkiezingen zijn. Wanneer lidstaten zich hier niet aan houden, stapt de Europese Commissie naar de rechter.

• Volt wil dat het opleggen van sancties onder artikel 7 van het Verdrag betreffende de EU (VEU), inclusief het opschorten van stemrecht van een lidstaat, moet worden besloten door het Europees Parlement en op basis van een meerderheid in de Raad van de Europese Unie. Zo garanderen we dat de EU slagvaardig en rechtsstatelijk blijft.

De Europese Unie van en voor iedereen

• We maken van de Dag van Europa (9 mei) een nationale feestdag in alle lidstaten. Op deze dag werd in 1950 de eerste bouwsteen voor het fundament van de EU gelegd.

• Volt pleit ervoor dat inwoners van een land in de EU na vestiging in een ander EU-land stemrecht krijgen in het land van vestiging. Stemrecht ontstaat voor de provinciale en lokale politiek zes maanden na vestiging en voor de landelijke politiek één jaar na vestiging. Het stemrecht voor het voorgaande land vervalt na respectievelijk zes maanden en één jaar. 

• We pleiten voor de invoering van een generatietoets op Europees niveau. Europees beleid moet getoetst worden op de effecten voor de lange termijn. Voor de jonge generaties van nu én die van de toekomst.

• Koningshuizen mogen niet langer een uitzonderingspositie hebben wanneer het aankomt op het betalen van belastingen en het ontvangen van uitkeringen. Een niet-gekozen staatshoofd mag geen uitzonderingspositie in de maatschappij hebben.

De Europese Unie in Nederland

• Het Nederlandse lidmaatschap van de EU moet worden vastgelegd in onze Grondwet. Verankering in de Grondwet geeft ons meer zekerheid over onze Europese toekomst. 

• De Europese vlag komt zo snel mogelijk in de Tweede Kamer, de Provinciale Staten en de gemeenteraden te hangen, zoals dat ook al het geval is in de Eerste Kamer én in de meeste parlementen in andere Europese lidstaten.

• We betrekken de Tweede Kamer meer bij het maken van het Europese beleid, in plaats van alleen de koers achteraf te controleren. We houden vaker gesprekken in de Tweede Kamer met Eurocommissarissen over wat er gaande is op hun beleidsterrein en voeren jaarlijkse beleidsdebatten over de koers van de EU.

• We leggen wettelijk vast dat de Tweede Kamer tijdig en volledig geïnformeerd wordt over alles wat op het gebied van Europese besluitvorming speelt (de Europawet).

• We regelen goede informatievoorziening over de EU, onder andere door vaste financiering vanuit de Rijksoverheid voor bronnen als Europa-nu.nl en parlement.com. Op deze manier heeft iedere Nederlandse inwoner goede toegang tot informatie over de EU.