Het recht op zelfbeschikking van de vrouw

Nu, 2020, laait de discussie opnieuw op. In Nederland, Europa, de Verenigde Staten en over de wereld. Daarom wil Volt Nederland zich uitspreken voor het recht op zelfbeschikking van de vrouw. Daar hoort wat ons betreft nadrukkelijk ook de lichamelijke zelfbeschikking van anticonceptie tot en met abortus onder. In tegenstelling tot wat men vaak denkt, gaat het bij ongewenste zwangerschappen slechts in een minderheid (8%) om tieners. Veelal zijn het vrouwen tussen de 25 - 30 jaar bij wie de anticonceptie niet goed heeft gewerkt (pil vergeten, condoom gescheurd, etc). De meeste van deze vrouwen hebben vaak al een of meerdere kinderen. 

De meest gewenste weg in deze, is uiteraard dat er geen ongewenste zwangerschappen plaatsvinden. Ondanks dat Nederland een van de laagste cijfers kent, is ook in Nederland het aantal abortussen absoluut en relatief aan het toenemen. In eerdere jaren ging het om 8,6 abortussen per 1000 zwangerschappen, op dit moment is dat 8,8. Nederland heeft ondanks deze toename nog steeds minder abortussen per 1000 zwangerschappen dan bijvoorbeeld Spanje (9), Denemarken (12) en Frankrijk (15). Omdat Nederland een langere zwangerschapsduur kent voor het ondergaan van abortus dan bijvoorbeeld Duitsland en Frankrijk (12), komen er jaarlijks ca 3000 vrouwen naar Nederland. 

Abortus en zwangerschapstermijn

Ruim de helft van alle abortussen (55%) vindt plaats in de eerste 7 weken van de zwangerschap. Daarom wil Volt Nederland de zogenaamde abortuspil (die werkzaam is tot 9 weken) conform advies van de Clara Wichmann stichting laten verstrekken door huisartsen. Dit maakt de toegankelijkheid van (vroege) abortus groter, ook voor vrouwen zonder netwerk, zonder zelfstandig vervoer, of in een onveilige thuissituatie. Hierdoor kunnen zwangerschappen tot 9 weken veilig worden afgebroken. Net als voor alle vormen van abortus, is daarvoor een wettelijke bedenktijd van 5 dagen vereist. Die gaat in vanaf het eerste bezoek aan een (huis)arts. Als je heel vroeg weet dat je ongewenst zwanger bent, kun je tot 16 dagen overtijd, zonder bedenktijd een overtijdbehandeling laten doen. Na die termijn is er wel 5 dagen bedenktijd nodig. Deze betuttelende wachttijd van 5 dagen (opgenomen in de Wet sinds 1984) is kunstmatig en moet verdwijnen. Iedere vrouw heeft in haar leven regelmatig nagedacht over abortus. Dat begint niet pas bij overtijd zijn. Bovendien verlengt dat in sommige gevallen de grens waardoor je net geen overtijdbehandeling of abortuspil meer kunt krijgen.

De uiterste zwangerschapsduur waarop in Nederland abortus wordt uitgevoerd is tot 24 weken, maar in de praktijk tot 22 weken. Dit omdat artsen rekening houden met een speling van de termijn van 2 weken. Deze grens van 24 weken is in Nederland bepaald omdat de foetus vanaf 24 weken zwangerschapsduur buiten de baarmoeder levensvatbaar is. 

Anticonceptie

In theorie zouden van de ca 30.000 abortussen er 16.500 kunnen zijn voorkomen door betere anticonceptie. Anticonceptiepil in Nederland is nog slechts opgenomen in het basispakket in de vorm van de pil, tot de leeftijd van 21 jaar. Daarna moeten vrouwen de kosten zelf betalen. Dat is voor een deel van de vrouwen goed te doen, maar voor een groot deel zonder of met een beperkt inkomen is dat niet het geval. Die vrouwen stoppen met slikken wanneer hun relatie is beëindigd of ze geen vaste partner hebben. Een deel van deze vrouwen wordt ongewenst zwanger op een onbewaakt moment. Ongewenste tienerzwangerschappen ontstaan vaak door het nog niet hebben gestart van anticonceptie. Om uiteenlopende redenen, financiële, praktische of culturele, is het starten en gebruiken van anticonceptie soms ook moeilijk. Soms hebben vrouwen in een onveilige leefsituatie angst dat hun pilstrip ‘ontdekt’ wordt. In veel gevallen zouden vrouwen geholpen zijn wanneer ze naast de (gratis) keuze voor de pil, ook toegang zouden hebben tot een (al dan niet hormoonhoudende) spiraal. Het plaatsen ervan door de huisarts is laagdrempelig en het gebruik ervan ‘onzichtbaar’. Met name de hormoonhoudende spiraal leidt zelfs tot minder zwangerschappen dan sterilisatie bij de vrouw en zou een grote stap voorwaarts betekenen in betrouwbaarheid en gemak. Deze hormoonhoudende spiraal kost ca € 160,- per 5 jaar. Iets minder dan € 0.09 per dag. 

Seks

Tenslotte, seks is een natuurlijk verschijnsel en daar horen zwangerschappen bij. Indien deze ongewenst is, om welke reden dan ook, is het aan de vrouw, rekening houdend met de medische grens van 24 (22) weken, om zelf over haar lichaam en zwangerschap te beslissen. Daarover hoeft zij aan niemand anders verantwoording af te leggen. Dat is de kern van zelfbeschikking. Daar zelfbeschikking voor niemand ter discussie staat, mag die ook nimmer voor de vrouw ter discussie staan. Het is aan ons om wet- regelgeving dusdanig te maken en te houden dat voor alle vrouwen abortus laagdrempelig, toegankelijk en veilig is. Iedere vrouw heeft wel eens de stress van een ongewenste zwangerschap ervaren. Omdat we het cijfer liever zien dalen dan stijgen, zetten we in op voor iedere vrouw bereikbare, beschikbare en betrouwbare  anticonceptie in de vorm van de pil het het spiraal (gratis, veilig). Daarnaast zetten we in op educatie aan alle jongeren. Met name onder jongeren van niet Nederlandse afkomst en in gereformeerde milieus blijft dit een terrein waar nog veel winst valt te behalen. Winst die eruit bestaat dat het percentage ongewenste zwangerschappen nog verder zal dalen.  

Volt Nederland

• Volt Nederland wil daarom alle anticonceptie voor vrouwen (naast de pil ook de spiraal en de hormoonhoudende spiraal) in het basispakket opnemen en daar geen leeftijdsgrens aan koppelen. 

• Daarnaast wil Volt Nederland dat in alle provincies van Nederland er een abortuskliniek zal zijn. Dit betekent dat ook in Zeeland, Drenthe en Friesland een abortuskliniek wordt gevestigd. 

• De grens die wij in Nederland hanteren ligt bij abortus tot een zwangerschapsduur van 24 weken. Volt Nederland wil niet aan deze grens tornen. 

• Volt Nederland wil de verstrekking van de zogenaamde abortuspil (die werkzaam is tot 9 weken) ook mogelijk maken door huisartsen. Dit maakt de toegankelijkheid van veilige en vroege abortus groter, ook voor vrouwen zonder netwerk, zonder zelfstandig vervoer, of in een onveilige thuissituatie. 

• Volt Nederland wil samen met Volt EU onderzoeken of het mogelijk is om voor vrouwen uit EU-lidstaten die geen toegang hebben tot veilige abortus, de abortusprocedure gratis te maken.  Volt wil onderzoeken wat de mogelijkheden en de gevolgen zullen zijn. De reis- en verblijfkosten zouden voor rekening van de vrouw blijven, de kosten van € 875,- voor de abortusprocedure zou worden overgenomen door het gidsland. Het zal de emancipatie van de Europese vrouw ten goede komen.