De zorg komt in de knel door bezuinigingen
Op 8 april 2025 vond er in de Eerste Kamer een debat plaats over de VWS-begroting. Het debat draaide vooral om politieke keuzes; in plaats van middelen efficiënt in te zetten, werden ze lukraak verdeeld en werden er opnieuw bezuinigingen doorgevoerd op belangrijke terreinen zoals preventie en toegankelijkheid. Met directe gevolgen voor zorgprofessionals (en hun patiënten). Wij geloven dat een begroting meer hoort te zijn dan alleen cijfers; het gaat om het verbeteren van de zorg.
Wat is er mis met deze begrotingswet?
In het debat van 8 april heb ik mijn zorgen uitgesproken en die zijn helaas niet weggenomen. Sterker nog, er wordt opnieuw bezuinigd op preventie, terwijl dát juist het terrein is waarop we nú zouden moeten investeren.
Door vandaag in preventie te investeren, kunnen we de toenemende zorgvraag van de toekomst beperken. Nederland telt steeds meer zorggebruikers, maar de capaciteit in de zorg groeit niet mee. Het gevolg: personeelstekorten, overvolle wachtlijsten en mensen die niet op tijd de zorg krijgen die ze nodig hebben. De druk op huisartsen, ggz-instellingen, ouderenzorg en ziekenhuizen neemt toe. En dat voelen patiënten, cliënten en de zorgverleners elke dag.
Daarnaast besloot het kabinet in december met steun van de Tweede Kamerfracties CDA, ChristenUnie, SGP en JA21 om geld dat oorspronkelijk bedoeld was voor de opleiding van verpleegkundigen, in te zetten om de omstreden bezuinigen op de OCW-begroting te verminderen. Het plan was om dat geld te halen uit de medische vervolgopleidingen van medisch specialisten, maar dat bleek niet te kloppen. In werkelijkheid werd het budget voor verpleegkundige opleidingen geraakt; een pijnlijke vergissing die zelfs de minister van VWS niet goed kon verklaren. De oplossing? Laat de wijkverpleging het tekort maar opvangen. Die keuze werd gemaakt omdat er jaarlijks geld blijft liggen in het budget voor wijkverpleging. Niet omdat het geld over is of omdat de zorgvraag slinkt. Het tegendeel is juist waar: de zorgvraag is zó groot dat er te weinig personeel is om het werk te doen en omdat er geen goede opleidingsstructuur is zoals in ziekenhuizen. Juist dat onbenutte geld wordt nu elders ingezet.
En dat terwijl de wijkverpleging al kraakt onder personeelstekorten, hoge werkdruk en verstikkende bureaucratie. Dit voelt als boekhouden over de rug van zorgprofessionals, in plaats van investeren in een sector die essentieel is voor goede, toegankelijke zorg.
Ook heb ik aandacht gevraagd voor discriminatie in de zorg. Te veel vrouwen, mensen met een migratieachtergrond, lhbt i+-personen en mensen met een beperking krijgen nog steeds te maken met ongelijke behandeling. De aanpak van het kabinet blijft versnipperd en tijdelijk. Waar blijft de aanpak tegen discriminatie in de zorg die eerder is beloofd? Ik zie het nog steeds niet.
Wat is er tijdens het debat verder naar voren gekomen?
Wat ik mis in deze begroting is visie. We hebben geen technische schuifjes of snelle reparaties nodig, maar structurele keuzes. Daarom hebben wij tegen deze begroting gestemd: omdat die het werk van zorgpersoneel niet verlicht, maar juist bemoeilijkt. Deze begroting vergroot de ongelijkheid en onzekerheid in de zorg. Ondanks onze inzet en argumentatie werd deze begroting met een meerderheid aangenomen.
Volt blijft zich in de Eerste Kamer stevig inzetten voor wetgeving die uitvoerbaar, rechtmatig en doelmatig is. Deze begroting laat steken vallen op al die punten. Middelen worden impulsief en ongefundeerd ingezet, dekking blijkt achteraf onjuist en kwetsbare sectoren worden geraakt zonder heldere onderbouwing. Dat is bedenkelijk en vooral onacceptabel.