Slavernij bestaat nog, onder de neus van de Europese Unie
Op 2 december was het de Internationale Dag van de Afschaffing van Slavernij. Op deze dag in 1949 nam de Algemene Vergadering van de VN de United Nations Convention for the Suppression of the Traffic in Persons and of the Exploitation of the Prostitution of Others aan. Nu staat deze dag in het teken van het uitbannen van moderne vormen van slavernij, zoals: mensenhandel, seksuele uitbuiting, kinderarbeid, gedwongen huwelijken en de gedwongen inzet van kinderen in gewapende conflicten.[1]
In 2017 tuimelde de CCN op één van deze vormen van moderne slavernij in Libië. De verslaggevers van de Amerikaanse nieuwszender brachten beelden naar buiten waarop de verkoop van slaven te zien was. Deze situatie brengt de verslaggevers op het spoor van een verontrustend verhaal: in Libië wordt op aanzienlijke schaal gehandeld in mensen.[2]
De slachtoffers zijn afkomstig uit Sub-Sahara Afrika. Deze mensen vluchten uit wanhoop uit hun thuisland. De beelden die wij in Europa kennen van vluchtelingen zijn die van mensen die de overtocht naar Europa proberen te maken per boot. In werkelijkheid is dit voor mensen uit Sub-Sahara-Afrika de tweede zee die zij tegenkomen op hun reis. De eerste is er een van zand: de Sahara. Mensensmokkelaars maken gebruik van de wanhoop van mensen en de gevaarlijke overtocht door de woestijn. Ze maken mensen wijs dat zij met hun hulp de overtocht kunnen overleven.
In mijn tijd in Marokko, waar ik een jaar gewoond heb, had ik de kans te spreken met iemand die dit doorstaan heeft. In zijn geval werd hij door mensensmokkelaars achtergelaten in de woestijn. Toen hij werd opgepikt door de autoriteiten was hij aanvankelijk blij dat hij gered werd, maar eenmaal aangekomen in Libië werd hij naar een kamp gebracht waar hij naar eigen zeggen in een onmenselijke situatie heeft geleefd. Anderen worden wel door de mensensmokkelaars naar Libië gebracht, maar eenmaal daar aangekomen moeten zij werken om hun schuld af te betalen, wat in de praktijk nooit lukt. Volgens CNN veranderen zo mensensmokkelaars in mensenhandelaren en vluchtelingen in slaven.[3]
Dit gebeurt onder het toeziend oog van de Europese Unie en haar lidstaten. In een overeenkomst tussen EU-lidstaten en Libië is afgesproken dat vluchtelingen en migranten die via Libië de oversteek naar Europa proberen te maken worden tegengehouden door de Libische kustwacht. In ruil daarvoor ondersteunen en financieren Europese landen de Libische kustwacht en nemen EU-lidstaten kwetsbare vluchtelingen van Libië over. Een dergelijke overeenkomst is alleen acceptabel wanneer vluchtelingen terecht komen in een situatie conform de rechten van de mens, dit is in Libië duidelijk niet het geval.[4]
Deze overeenkomst is echter gesloten omdat Italië de opvang van gedwongen migranten aan Europa’s buitengrenzen niet meer aankan. Hier ligt de kern van dit probleem. De criteria aan de hand waarvan wordt bepaald welke EU-lidstaat verantwoordelijk is voor de behandeling van een asielverzoek, zijn vastgelegd in de Dublinverordening. De regels zijn bedoeld om een snelle toegang tot de asielprocedure en de inhoudelijke behandeling van een verzoek door één enkele, duidelijk omschreven lidstaat te waarborgen. Het Dublinsysteem was echter niet bedoeld om te zorgen voor een duurzame verdeling van de verantwoordelijkheden van asielzoekers in de hele EU - een tekortkoming die in deze situatie duidelijk naar voren komt.
Het huidige Dublinsysteem is niet effectief en komt niet overeen met de realiteit van vandaag. Door de regels in de Dublinverordening ligt de verantwoordelijkheid voor de behandeling van asielaanvragen volledig bij de landen van eerste binnenkomst, waardoor ze onevenredig zwaar worden belast. De hervorming van het Dublin-systeem is een belangrijke stap in de hervorming van het gemeenschappelijke Europese asielstelsel. We hebben een duurzame oplossing nodig die gebaseerd is op solidariteit, humaniteit en collectieve lastenverdeling.
Volt pleit voor institutionele veranderingen van de Europese Unie die een dergelijk federaal systeem op democratische wijze mogelijk maakt. Door asielaanvragen beter te verdelen over Europese lidstaten heeft Europa de capaciteiten humane opvang te bieden aan hen die dit nodig hebben, en kunnen we inhumane situaties aan Europa’s buitengrenzen, zoals deze moderne vormen van slavernij, tegengaan.
Michelle van Zanten
Kandidaat Tweede Kamerlid
[1] ‘Internationale dag van de afschaffing van de slavernij | Mensenrechten’ <https://mensenrechten.nl/en/node/1729> [geraadpleegd 5 december 2020].
[2] ‘Verslaggevers CNN ontdekken moderne slavernij in Libië’ <https://nos.nl/l/2202996> [geraadpleegd 5 december 2020].
[3] Ibid.
[4] ‘VluchtelingenWerk constateert: ‘EU-Libië deal’ in werking getreden’ <https://www.vluchtelingenwerk.nl/nieuws/vluchtelingenwerk-constateert-%E2%80%98eu-libi%C3%AB-deal-werking-getreden?language=nl> [geraadpleegd 5 december 2020].