Laat Europa’s vestigingsklimaat niet verdorren

Deze week komt de Europese Raad in een extra zitting bijeen om het te hebben over de concurrentiepositie van Europa. Terwijl de technologische wedloop tussen de VS en China voortraast, dreigt Europa achterop te raken doordat we nog steeds aarzelen om écht Europees samen te werken en samen groots te investeren in de toekomst.

De kloof tussen ambitie en realiteit is nooit zo duidelijk geweest als nu. Hoewel Europa een fantastische plek is om te studeren, onderzoek te doen én om een bedrijf te starten, zien we nog steeds dat veelbelovende bedrijven uitwijken naar de VS, aangetrokken door de belofte van onder andere grotere investeringen. De cijfers spreken voor zich: op het hoogtepunt van deze trend heeft één op de vijf Europese unicorns (start-ups met een waarde van meer dan een miljard euro) de overstap gemaakt naar Amerikaanse bodem. Dit fenomeen wordt nog versterkt doordat 75% van de hightech-bedrijven die in Europa ontwikkeld zijn uiteindelijk in handen vallen van buitenlandse investeerders. Deze investeerders plukken de vruchten van innovaties die op Europese bodem zijn ontstaan; onze lokale economieën blijven achter. 

De Europese lidstaten lijken de stap naar écht gezamenlijk investeren in een innovatieve Europese economie maar niet te durven zetten. Lidstaten blijven onderling concurreren om bedrijven, talent en kapitaal. Meer geld uit de eigen begroting naar Europa vinden regeringsleiders moeilijk te verkopen, laat staan dat ze met andere Europese landen leningen willen aangaan om de risico’s te delen en gezamenlijk te kunnen investeren. Zo blijft het Europese vestigings- en investeringsklimaat verdeeld en heeft de Europese Unie onvoldoende middelen. Ondertussen investeert China 1,3 miljard euro in robotica, de Europese Unie slechts 60 miljoen euro. 

Hoe kunnen we het tij keren en de kloof overbrugbaar maken? Om een 'European Valley' te realiseren, moeten we allereerst investeren in onze eigen krachten. Samenwerking op Europees niveau moet de kern zijn, waarbij de overheid en het bedrijfsleven samen optrekken. Het succes van ASML, dat met Nederlandse staatssteun een wereldspeler werd, illustreert hoe strategische overheidsinvesteringen een bedrijf door de kritieke beginfase kunnen loodsen.

De sleutel ligt in het durven investeren in sectoren die de toekomst vorm zullen geven. Denk hierbij aan duurzame energie, high-tech-industrieën en de digitale economie. Dit vraagt om een gezamenlijke visie en daadkracht. Frankrijk toont ons een weg met zijn overheidsinvesteringen in de nucleaire sector: een trapsgewijze investeringsstrategie waarbij succes wordt beloond met verdere financiering om te kunnen groeien en concurreren.

Daarnaast is de vorming van een Europese kapitaalmarktunie cruciaal. Dit zou de toegang tot financiering voor zowel kleine start-ups als grote bedrijven makkelijker maken en grensoverstijgend investeren stimuleren. Een robuuste en geïntegreerde financiële markt kan Europa veranderen in een broedplaats voor innovatie.

Maar investeringen alleen zullen niet volstaan. Het behouden van talent in Europa en het aantrekken van talent van buitenaf is minstens zo belangrijk. Dit vereist niet alleen concurrerende arbeidsvoorwaarden en stimulansen voor toptalent, maar ook het creëren van innovatieclusters en een start-upvriendelijk beleidsklimaat. Europa moet daarnaast de bureaucratie rond financiering en vergunningen aanpakken. De lange doorlooptijden en complexe processen ontmoedigen ondernemers en vertragen innovatie. Efficiëntie en snelheid zijn hierbij de sleutelwoorden.

Tot slot is het zaak dat we de waarde van falen erkennen en een cultuur creëren waarin ondernemers durven te dromen en te doen. In de VS wordt falen gezien als een leerervaring; in Europa moet deze mentaliteit nog groeien. Door falen te omarmen als onderdeel van het leerproces, kunnen we een omgeving creëren waarin innovatie tot bloei komt.

Deze blog is geschreven door Sacha Muller, kandidaat voor het Europees Parlement.