Landbouw

Nederland is koploper in landbouwinnovatie. Met deze kennis kunnen we grote stappen zetten in het verduurzamen van de sector. We ondersteunen de overstap naar duurzame landbouw en zorgen dat ondernemers een eerlijke prijs krijgen voor hun producten. Ook geven we meer aandacht aan het ontwikkelen van nieuwe en duurzame opties voor onze voeding, zoals kweekvlees. Zo voorzien we iedereen van genoeg voedsel binnen de grenzen van de aarde en met respect voor alles wat leeft. 

• De ruimte in Nederland is beperkt. Daarom moeten we kiezen waar we wat doen. Dat geldt ook voor de landbouw. Niet iedere plek is geschikt voor elke vorm van landbouw. We willen voor de EU een nieuw landschapskader ontwikkelen: een slimme indeling van landbouwtypes. Zo komen intensieve bedrijven op plekken waar dat kan, en natuurvriendelijke boeren op locaties waar dat beter past. Dit maakt het landschap gezonder, verbetert de natuur en het water en geeft boeren duidelijkheid en een toekomst.

• Volt ondersteunt internationaal groen ondernemerschap met een rol voor de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) en het daaronder vallende Landbouw Attaché Netwerk (LAN).

• We zetten in op innovaties die de omschakeling naar biologische en natuurinclusieve landbouw stimuleren, zoals biopesticiden.

• We bevorderen innovatie zoals precisielandbouw. We willen dat die nieuwe kennis maximaal gedeeld wordt in de EU door toegankelijke en laagdrempelige landbouwvoorlichting gebaseerd op onafhankelijk wetenschappelijk onderzoek.

• Grondgebonden, biologisch, circulair en natuurinclusief boeren passen binnen onze visie, die gericht is op terugdringen van het gebruik van krachtvoer, kunstmest en pesticiden.

• Er komt een maximaal aantal dieren per hectare. Dit getal ligt lager in de buurt van natuurgebieden.

• De intensieve veehouderij past niet in een milieu- en diervriendelijke landbouw. Verschillende Europese landen hebben veel strengere normen voor het te houden aantal dieren dan Nederland. Volt wil een verbod op megastallen. Daarnaast wil Volt voorkomen dat investeringen in technologie leiden tot verdere intensivering van de veehouderij. Volt ziet wel dat een zekere mate van intensivering op Europese schaal bijdraagt aan een duurzamere landbouw. Slimme, ecologisch verantwoorde intensivering biedt kansen voor een efficiënter gebruik van grondstoffen en water en stimuleert innovatie door schaalvoordelen. Agrariërs met een lage veebezetting per hectare willen we de ruimte geven om hun bedrijf uit te breiden. Deze benadering mag echter niet leiden tot verdere afhankelijkheid van monoculturen of uitputting van ecosystemen. De focus ligt op het ontwikkelen van veerkrachtige, duurzame voedselsystemen die recht doen aan zowel ecologische grenzen als economische realiteit.

• We verhogen het waterpeil in stappen, daar waar het nodig is om de natuur te beschermen en CO2 op te slaan in het veen. 

Een nieuwe, duurzame markt 

• Volt wil naar een Europees landbouwbeleid waarin we subsidies voor grondgebruik afbouwen en boeren belonen die investeren in zaken als koolstofopslag, natuurherstel, klimaatmitigatie en -adaptatie en maatregelen ter bevordering van biodiversiteit. Publiek geld wordt zo ingezet voor publieke diensten.

• We breiden de maatregelen onder de ecoregelingen uit en maken deze regelingen effectiever, eenvoudiger en aantrekkelijker. We verlagen hiermee de drempel om natuurlijke plaagbescherming toe te passen en de bodemgezondheid te verbeteren. Ook worden boeren beter beloond voor natuur- en diervriendelijke keuzes zoals kruidenrijk grasland, ecologische akkerranden, agroforestry, extensivering en weidegang. Zo stimuleren we landbouw binnen de ecologische grenzen, met perspectief voor boer én natuur.

• Er komt een Europees ecolabel dat duurzaamheidseisen meeneemt en bepaalt wat een eerlijke prijs is voor een product. 

• De Rijksoverheid helpt boeren en tuinders door het delen van kennis, innovatie en het opzetten van coöperaties op het gebied van alternatieven voor bestrijdingsmiddelen zoals natuurlijke gewasbescherming en groene middelen, en op het gebied van bezuinigende innovaties zoals precisielandbouw, robotica en strokenteelt. Hierbij is van belang dat het aanbod van natuurlijke alternatieven wordt vergroot door een snelle afhandeling, beoordeling en toelating van aanvragen op Europees en nationaal niveau.

• Het bijmengen van duurzame melk wordt verplicht. Zo kunnen veel veehouders de omslag maken met hun bedrijf en wordt er een markt gecreëerd voor duurzame melk. We stellen een percentage van 20% voor, met een jaarlijkse verhoging. Dit geldt voor alle melk die in Nederland wordt verkocht, dus ook voor geïmporteerde melk.

• De prijs van voedsel moet de werkelijke kosten weerspiegelen, dus ook rekening houden met de kosten van negatieve effecten van een product op het milieu, dierenwelzijn of de samenleving. Dit maakt het voor consumenten makkelijker om te kiezen voor duurzame producten en boeren krijgen een eerlijkere prijs voor hun product. Volt stelt voor om onderzoek te doen naar de wijze waarop dit gerealiseerd kan worden.

Circulaire en natuurinclusieve landbouw

• De circulaire landbouw wordt naast voedselvoorziening, ook belangrijk voor de bouw- en industriesector. We moeten toewerken naar een zo veel mogelijk natuurinclusieve en grondgebonden landbouwcyclus, waarin gewassen zo efficiënt mogelijk verwerkt worden in de keten. Dit doen we door kennis te delen en financiële ondersteuning te bieden. De schaal en functie van veehouderij passen daar goed in voor het verwerken van reststromen en voor het beheer van blijvend grasland, dat niet geschikt is voor akkerbouw. 

• Daarnaast richten we een grondbank op en zorgen we ervoor dat de overheid het recht op eerste koop van grond heeft. Zo kan grond van boeren die met hun bedrijf stoppen, worden opgekocht, en tegen een lagere prijs en met voorwaarden voor een natuurvriendelijke bedrijfsvoering uitgegeven worden aan boeren die willen extensiveren.

• Volt wil toe naar een belasting op bepaalde broeikasgassen (zoals onder meer CO2 en methaan) en op het gebruik van (schadelijke) chemicaliën. Veel schade wordt nu nog niet belast, zoals het gebruik van pesticiden. Dit veroorzaakt schade aan de biodiversiteit en zou zo veel mogelijk moeten worden teruggebracht. In Denemarken wordt dit al gedaan. We voeren een Afrekenbare StoffenBalans in als beleidsinstrument voor emissiereductie door doelsturing, conform het rapport "Niet alles kan overal" van de Adviescommissie Stikstofproblematiek (Remkes-rapport). 

• We maken het makkelijker voor boeren om hun huidige vergunning om te zetten van intensief naar extensief, zodat ze nu al kunnen starten met verduurzamen. Daarmee versnellen we de transitie naar extensieve landbouw.

• Volt wil van precisiebemesting en van dierlijke mest de standaard maken. We zetten ons in voor regionale kringlooplandbouw, waarbij bedrijven onderling zorgen dat er binnen de grenzen van de natuur mest wordt gebruikt en op het moment dat dit nodig is. Door overtollige mestproductie en -gebruik tegen te gaan, wordt het stikstofprobleem verder opgelost. Er wordt gestuurd op verbetering en versterking van de bodemgezondheid.

• Volt steunt alleen subsidies voor monomestvergisters, vanwege hun bewezen bijdrage aan methaanreductie en duurzame energie. Installaties die mest met andere stromen vermengen, houden het mestoverschot in stand en leveren te weinig klimaatwinst. Subsidies worden uitsluitend ingezet voor circulaire, natuurinclusieve technieken die passen binnen de landbouwtransitie.

• Volt biedt de bedrijven die niet in staat zijn te verduurzamen een uitkoopregeling. We hanteren daarbij het principe: een vrijwillige uitkoopregeling daar waar mogelijk, een verplichte uitkoopregeling als het echt niet anders kan. We streven ernaar om z.s.m. duidelijkheid te scheppen voor de agrarische ondernemers. We nemen een beslissing zodra dat kan en zijn daar duidelijk over.

• Glastuinbouw speelt een sleutelrol in de voedselzekerheid van Nederland én de wereld. Nederland is internationaal koploper in glastuinbouwkennis en -technologie. Die positie willen we verder uitbouwen en benutten voor verduurzaming en kennisexport. De sector kent nu nog een forse ecologische voetafdruk. De glastuinbouw van de toekomst is een circulair systeem: klimaatneutraal en zuinig met water, grondstoffen en ruimte. Door innovatie en samenwerking maken we van de glastuinbouw een proeftuin voor de energietransitie en klimaatadaptatie - met inzet op hernieuwbare energie, gesloten kringlopen en een actieve bijdrage aan emissiereductie.

• We stoppen verspilling van voedsel aan de voorkant van de markt, door supermarkten en leveranciers alle natuurlijke producten af te laten nemen die aan de eisen voor voedselveiligheid en voedselkwaliteit voldoen. Veel van deze producten worden nu nog afgekeurd omdat ze niet voldoen aan de hoge eisen van supermarkten ten aanzien van gaafheid en kleur van de schil, gewicht, grootte en vorm, uitlopers, bloemvorming, etc.

De toekomst van ons voedsel

• De toekomst van ons eten is biologisch. Daarom streeft Volt ernaar dat 25% van de landbouw in 2030 biologisch is. De wetgeving moet makkelijker en daarvoor is er versimpeling gekomen in de Europese wet. Door dit streefgetal op te nemen geeft de overheid de sector perspectief.

• Geïntegreerde bestrijding van ziekten en plagen (integrated pest management) maakt de teelt van gezonde gewassen zo duurzaam mogelijk en wordt daarom de norm. De voordelen voor mens en natuur zijn talrijk: geen, of een minimale, afhankelijkheid van chemische gewasbeschermingsmiddelen, verbetering van natuur en biodiversiteit, vermindering van pesticidenresten op voedsel, minder kans op resistentie van ziekteverwekkers tegen pesticiden en lagere teeltkosten.

• We werken aan grondgebonden veehouderij, waar geproduceerd wordt in balans met wat het land en omwonenden aan kunnen. Deze nieuwe vorm van boeren, garanderen we met een eerlijke prijs voor hun product, voornamelijk door Europese prijsafspraken. Soja, palmolie, cacao, koffie, rundvlees, rubber en hout komen uit gebieden waar geen bos is gekapt en waar natuur niet in akkers of weilanden is veranderd.

• We zetten volop in op eiwitdiversificatie. We stimuleren de productie en consumptie van plantaardige eiwitten, met bijzondere aandacht voor stikstofbindende gewassen zoals peulvruchten. Via een Europees publiek-privaat innovatiefonds maken we ruimte voor baanbrekend onderzoek naar alternatieve eiwitten, kweekvlees en voedseltechnologie. Zo versterken we onze strategische voedselautonomie, verbeteren we de bodemkwaliteit en verlagen we de uitstoot van broeikasgassen.

• Importproducten van dierlijke oorsprong van buiten de EU moeten aan dezelfde dierenwelzijnsstandaarden voldoen als dierlijke producten die in de EU zijn geproduceerd. Dit voorkomt oneerlijke concurrentie en heeft een positief effect op het welzijn van productiedieren buiten de EU.

• Binnen overheidsorganisaties wordt het gebruik van vegetarische en biologische producten de standaard, met duurzame streekproducten waar mogelijk. Zo ondersteunen we deze markten en is afzet voor duurzame producenten gegarandeerd. 

• De Nutri-Score wordt een verplicht etiket op de voorkant van de verpakking. Dit geeft consumenten duidelijke en eenvoudige informatie en stimuleert de voedingsindustrie om gezondere ingrediënten te gebruiken. De impact van de Nutri-Score wordt gemonitord en aangepast op basis van wetenschappelijk bewijs.

• Daarnaast ontwikkelen we een uniform benchmarksysteem om de ecologische en klimatologische impact van voedselproductie te meten. Dit bevat broeikasgasemissies, bodemvruchtbaarheid, waterkwaliteit, erosie, biodiversiteit en circulariteit. Deze methode wordt gebruikt voor de invoering van een verplichte Eco-Score op verpakkingen. Door dit te implementeren, garanderen we een neutrale en wetenschappelijk onderbouwde beoordeling van verschillende productie- en verwerkingsmethoden. Het vertalen naar een Eco-Score zorgt voor consumentenbewustzijn.

• Er komt een verbod op supermarktaanbiedingen op vlees. 

Eerlijke belastingen voor landbouw

• Ons doel is om een toekomstbestendige landbouw te creëren waar kunstmest en krachtvoer niet of nauwelijks meer een rol spelen. De afbouw van kunstmest en krachtvoer willen we wettelijk en via belastingmaatregelen realiseren.

• We stimuleren zuiniger gebruik van kunstmest en krachtvoer door de kostprijs te verhogen, door middel van een kunstmestheffing en krachtvoerheffing. Via deze maatregel wordt de stikstofuitstoot verminderd en worden duurzame producten in de supermarkt aantrekkelijker om te kopen.

• Het is eerlijk als elke persoon en elk bedrijf belasting betaalt over de gemaakte winst. Er wordt nu geen belasting betaald over winst op verkoop van landbouwgrond. Volt wil de landbouwvrijstelling afschaffen, zodat de landbouw net als de rest van Nederland belasting betaalt over winst.

Stikstof: van probleem naar perspectief

Stikstofuitstoot vormt een groot probleem in Nederland. Het teveel aan stikstof is schadelijk voor de water- en luchtkwaliteit. Het verhoogt de kans op hart- en vaatziekten, longaandoeningen en vroegtijdige sterfte. De biodiversiteit neemt af, kwetsbare planten verdwijnen en natuurgebieden raken onherstelbaar beschadigd. Nederland zit op slot: woningbouw, infrastructuur en duurzame energieprojecten lopen vast door te hoge stikstofuitstoot. De maatschappelijke kosten lopen in de miljarden door schade aan natuur, gezondheid en economie. Het probleem speelt al jaren en nog steeds is er geen effectieve aanpak. De overheid heeft tegenstrijdig gehandeld. 

• Volt gaat gericht en rechtvaardig toewerken naar toekomstbestendige landbouw binnen de wettelijke stikstofnormen, met een duidelijke en eerlijke behandeling voor alle boeren.

• Volt pleit voor structurele oplossingen. De stikstofuitstoot moet omlaag. De Adviescommissie Stifstofproblematiek heeft concrete instrumenten aangedragen, zoals maatwerk door op gebiedsniveau normen vast te stellen en een de Afrekenbare StoffenBalans in te voeren. Dit geeft duidelijkheid aan boeren over de te behalen doelen op bedrijfsniveau en geeft hen de mogelijkheid om zelf te beslissen op welke manier zij deze doelen kunnen behalen.

• Nederland moet zich zo snel mogelijk gaat houden aan bestaande Europese richtlijnen wat betreft stikstof- en nitraatemissies, de Vogel- en de Habitatrichtlijn, de Kaderrichtlijn Water (KRW) en de Natuurherstelwet. We willen boeren helpen te innoveren, te diversificeren, te extensiveren, of desnoods te stoppen. We willen tevens door regionale samenwerking over grenzen, voorkomen dat bedrijven zich aan de andere kant van de grens naast dezelfde natuurgebieden vestigen.

• Regionale verschillen in Nederland vragen om maatwerk. Volt stelt voor om hiervoor een gestructureerd co-creatieproces in te zetten, waarin alle betrokken partijen, zoals veehouders, banken, veevoerbedrijven, zuivelcoöperaties, natuur- en milieuorganisaties, gezondheidszorg en verschillende overheden, gelijkwaardig deelnemen. In dit proces worden eerst afzonderlijk de perspectieven van elke partij in kaart gebracht. Vervolgens gaan partijen in dialoog met als doel begrip te krijgen voor elkaars perspectieven. Pas daarna worden oplossingen besproken. De betrokkenheid van alle partijen leidt tot breed gedragen en uitvoerbare plannen. In dit proces staat toekomstperspectief voor alle partijen binnen de wettelijke normen centraal.

• De effecten van deze aanpak zijn positief en breed: Nederland kan weer bouwen, onze lucht wordt schoner en zorgkosten dalen. De natuur herstelt, waardoor ons land mooier en veerkrachtiger wordt. Boeren krijgen weer zekerheid en een goed inkomen, gebaseerd op hun cruciale rol in voedselvoorziening, natuur- en landschapsbeheer.

• Stikstofverbindingen onderscheiden zich in NOx (stikstofoxiden) en NH3 (ammoniak). Volt wil dat in de maatregelen voor stikstofreductie rekening wordt gehouden met dit onderscheid. Dit omdat beide soorten stoffen zich anders gedragen en een eigen aanpak nodig hebben. NOx- en NH3-uitstoot worden afzonderlijk gemeten en bewaakt. Nieuwe ontwikkelingen die aantoonbaar bijdragen aan het in kaart brengen van de uitstoot van stikstofverbindingen en het meten van het effect van maatregelen zullen gestimuleerd worden.

• Volt wil PAS-melders, interimmers en niet-melders die een plan hebben uitgewerkt om binnen een reële termijn over te gaan op natuurinclusieve, circulaire landbouw legaliseren. Landbouwers voor wie dit niet mogelijk is, worden ruimhartig financieel gecompenseerd voor de eerdere, onuitvoerbare, beloftes van de overheid. 

• Op dit moment worden stikstofrechten door private partijen opgekocht en doorverkocht aan de hoogste bieders. Volt wil dit verbieden, want het staat een goed georganiseerde afname van stikstof in de weg. Daarnaast worden hierbij verschillende vormen van stikstof door elkaar vervangen, die totaal verschillende effecten hebben op de natuur en verschillen in hoe ver ze van de bron neerslaan.