Gebrek aan vertrouwen in de Italiaanse politiek en de oplossing die Volt heet
Afgelopen vrijdag was het honderd jaar geleden dat Mussolini met zijn fascistische partij na de Mars op Rome aan de macht kwam in Italië. Het is bijna ironisch dat een week geleden het meest rechtse kabinet aantrad dat Italië kent sinds het tijdperk Mussolini. Giorgia Meloni is weliswaar de eerste vrouwelijke premier van Italië, haar neofascistische wortels en extreem conservatieve agenda stellen Volters natuurlijk verre van gerust.
Zo ook Gianlucca Guerra, co-voorzitter van Volt Italië: hij zag de verkiezingsuitslag al van verre aankomen en hij had ook weinig hoop op zijn van huis uit vaak conservatieve landgenoten. Maar dat Italië zó weinig vertrouwen meer heeft in de politiek en daarom koos voor zó extreem rechts, baart hem zorgen.
Niet eerder gingen zo weinig Italianen naar de stembus: 64% ging afgelopen september stemmen. En van de jongere kiezers tussen de 18 en 24 jaar vond 43% het voorafgaand aan de verkiezingen zinloos om te gaan stemmen. ‘De afgelopen vijftien jaar regeerden de liberalen (Partido Democratico) zonder hun beloften waar te maken. De partij heeft zo weinig problemen van mensen opgelost, dat veel Italianen nu geen vertrouwen meer hebben in de centristische, gevestigde partij’, zegt Gianluca. ‘Het maakt dat mensen over de jaren heen naar het rechtse populisme zijn geschoven. Het maakt de verdeling tussen stad en platteland, tussen jongeren en ouderen, des te groter.’
Volt Italië heeft het helaas niet gedaan zoals we hadden gehoopt. Teleurstellend als je ziet hoe hard er door Volt Italië campagne is gevoerd, en frustrerend als je weet dat dat mede te maken heeft met het Italiaanse kiesstelsel. Door de deels representatieve (2/3) en deels distributieve stemming (⅓) maak je als nieuwe, nog relatief kleine partij zonder samenwerking met andere partijen geen kans om Italianen voor je te winnen. Ook ligt de drempel zo hoog vanwege het grote aantal handtekeningen dat verzameld moet worden om deel te kunnen nemen. ‘Gelukkig hebben we de kans om aan de verkiezingen deel te kunnen nemen aangegrepen en hebben we een plek verworven in het progressieve politieke speelveld. Nu maken we ons op voor de Europese verkiezingen in 2024; we zijn hard aan de slag om de juiste mensen met een politiek profiel te werven voor. Volt heeft met name als pan-Europese progressieve partij een belangrijke troef in handen.’
Naast het kiesstelsel dat te wensen over laat, kent Italië de regel dat je alleen maar kunt stemmen in de stad of het dorp waar je vandaan komt. Dit maakt dat met name armere mensen en studenten massaal niet gingen stemmen tijdens de afgelopen verkiezingen: zij konden vanwege kosten, werk of studie niet afreizen naar soms de andere kant van het land. Zo gingen ook veel Volters niet stemmen bij de afgelopen verkiezingen. ‘Het bepaalt mede, samen met het lage vertrouwen in de Italiaanse politiek, dat de opkomst dit jaar zo laag was’, vertelt Gianluca.
Toch houdt Volt Italië hoop en kijkt alweer vooruit: ‘We weten nu hoe we ons moeten opstellen bij de volgende nationale verkiezingscampagne en we weten nu beter hoe we ons kunnen distantiëren van andere partijen. Als relatief nieuwe partij zullen we bij de volgende nationale verkiezingen moeten zorgen voor grote politieke namen, en eventueel tijdelijke samenwerking moeten overwegen.’ En voor de Europese verkiezingen? ‘Ik zie veel kansen voor Volt. Als nieuwe partij aan de progressieve kant van het politieke speelveld hebben wij in ieder geval een fris en nieuw verhaal, waarin we zowel oplossingen bieden voor uitdagingen van de toekomst als voor de zorgen van mensen van vandaag. Ook helpt het dat we een schone lei hebben in het nog altijd corrupte Italië. We hebben een verhaal dat veel mensen, die het vertrouwen in de politiek verloren zijn, zal verblijden. En die boodschap blijven we in Italië verspreiden. Op naar de volgende!’