Volt stemt tegen nieuwe, strengere Vreemdelingenwet

Biedt deze aanscherping echt meer veiligheid of brengt die vooral meer ongelijkheid? We bekijken in dit artikel de details van het wetsvoorstel, het gevaar van rechtsongelijkheid en de mogelijke gevolgen voor mensen zonder Nederlandse nationaliteit.

Wat omvat dit wetsvoorstel?

Dit wetsvoorstel wijzigt de Vreemdelingenwet voor mensen die in Nederland zijn geboren of vóór hun vierde verjaardag hier zijn komen wonen, maar die inmiddels ouder dan 18 jaar zijn en hier een verblijfsvergunning voor onbepaalde tijd aanvragen. Voor deze groep, die al zo lang in Nederland is, was een veroordeling voor een ernstig strafbaar feit tot nu toe geen geldige reden om de permanente verblijfsvergunning te weigeren. Met maar één uitzondering: alleen bij een drugsmisdrijf kon de verblijfsvergunning wel worden geweigerd. De nieuwe wet maakt de regels voor deze groep vreemdelingen strenger. De verblijfsvergunning voor onbepaalde tijd kan daarmee in de toekomst niet alleen voor drugs maar voor alle soorten misdrijven worden geweigerd. Ook gaat het niet langer alleen om zware misdrijven waar tenminste 60 maanden gevangenisstraf op staat. In de nieuwe wet gaat een “glijdende schaal” gelden, waardoor een permanente verblijfsvergunning ook kan worden geweigerd bij bijvoorbeeld drie lichtere misdrijven. Volgens de minister is deze wetswijziging nodig om de nationale veiligheid en de openbare orde te beschermen.

Hoe kijken wij hiernaar als Eerste Kamerfractie? 

Gaby Perin-Gopie heeft in het debat de ernstige bezwaren van Volt tegen dit wetsvoorstel ingebracht. De grootste zorg is dat de wet de rechtsongelijkheid verder vergroot. Iedereen die zich in Nederland “bevindt”, moet in gelijke gevallen gelijk worden behandeld, ongeacht de nationaliteit. Dat staat in onze grondwet. Als je twee groepen ongelijk wil behandelen, dan moet je daar dus een goede reden voor hebben. Dit wetsvoorstel maakt op basis van nationaliteit onderscheid tussen twee groepen mensen die allebei al hun hele leven in Nederland zijn en allebei hetzelfde strafbare feit plegen. De minister vindt dit gerechtvaardigd vanwege de veiligheid, maar Volt vond dat niet duidelijk genoeg. Daarom hebben wij de minister nog eens gevraagd uit te leggen waar - specifiek voor deze groep mensen die hier al zo lang is - nu het verschil zit voor de veiligheid. 

“Iemand die geboren en getogen is in Nederland, is gevormd door de Nederlandse samenleving. Volt gelooft in een benadering waarin mensen gelijk worden behandeld, ongeacht hun afkomst, en een eerlijke kans krijgen om een nieuw leven op te bouwen.” - Gaby Perin-Gopie, fractievoorzitter Volt Eerste Kamer. 

Ook vroeg Gaby zich tijdens het debat af of de wet zo wel uitvoerbaar is. De IND (Immigratie- en Naturalisatiedienst) heeft nu al moeite om aanvragen tijdig af te handelen. We verwachten dat deze wet zal leiden tot meer bezwaren en beroepen, wat de druk op de IND verder zal verhogen. Ook is de vraag waar vreemdelingen die hier al hun hele leven zijn en dus geen land van herkomst hebben naartoe gestuurd zullen worden. Daarom gelooft Volt niet dat deze wet de openbare orde en veiligheid in Nederland verbetert, zoals de minister belooft. Het risico bestaat namelijk dat deze mensen, als ze een strafbaar feit hebben gepleegd en hun gevangenisstraf hebben uitgezeten, ongedocumenteerd raken en een zwervend bestaan gaan leiden. Dit kan de openbare orde juist meer in gevaar brengen, want ongedocumenteerden kunnen sneller in de levensonderhoudende criminaliteit terechtkomen en de overheid weet vervolgens vaak niet waar zij zijn. 

Wat is de uitkomst van het debat?
Aan het einde van het debat heeft de Eerste Kamer over het wetsvoorstel gestemd. Volt stemde tegen de wet. Minister Faber heeft in het debat namelijk vooral herhaald hoe de wet werkt, maar heeft onze vragen over de grondwettelijkheid, veiligheid en uitvoerbaarheid niet voldoende beantwoord. Daardoor zijn onze zorgen, dat de wet in de praktijk moeilijk uitvoerbaar zal zijn en de veiligheid juist meer onder druk zal zetten, niet weggenomen. Ook blijft Volt er vanuitgaan dat dit wetsvoorstel botst met de grondwet, omdat het de rechtsongelijkheid verder vergroot zonder dat de minister goed heeft uitgelegd waarom dat nodig is voor de veiligheid. Helaas zag een meerderheid van de andere partijen dat anders, en is de wet toch door de Eerste Kamer aangenomen. 

Minister Faber zal nog veel gesprekken met landen van herkomst moeten voeren om ervoor te zorgen dat zij Nederlandse vreemdelingen willen terugnemen. Zij zegt zelf dat zij daar in de komende weken voortvarend mee aan de slag gaat; wij verwachten dat het een lange en moeizame weg zal worden. Ondertussen blijft het risico bestaan dat vreemdelingen ongedocumenteerd uit het zicht raken, wat de veiligheid in onze samenleving juist kan ondermijnen.

Bekijk hier de inbreng van Gaby tijdens het debat.