Toeslagenaffaire illustreert faillissement oude politiek

Een ideale bliksemafleider voor de troosteloze puinhopen die het resultaat zijn van tien jaar Rutte-beleid. Van oude politiek gebaseerd op cijfers en op kilheid en op abstracties. Uitgevoerd volgens het principe van verdeel en heers. Rutte wilde Nederland veranderen: mensen moesten het zélf gaan doen. Zelfredzamer worden, zélf hun geluk nastreven. Dat pakte voor heel veel mensen niet goed uit. Niet voor gehandicapten, niet voor ouderen, niet voor jongeren, niet voor de zorg en het onderwijs, niet voor de zwakkeren, niet voor de Groningers en - al jarenlang - niet voor ouders met een kinderopvangtoeslag. Deze laatste affaire is het zoveelste voorbeeld dat de oude politiek, van polarisatie en van ontmenselijking van de relatie tussen overheid en burger, op dood spoor zit. En het trieste eindstation wel zo ongeveer bereikt heeft. Debat na debat en rapport na rapport is duidelijk geworden hoe ernstig de processen verziekt zijn en we inmiddels te maken hebben met een overheid die het vertrouwen van de burger ernstig schaadt.  

Democratische grondbeginselen geschaad
De toeslagenaffaire toont een overheid die zich structureel bezighoudt met etnisch profileren door  mensen met een dubbele nationaliteit strenger te controleren. Dit is in Nederland bij wet verboden. Er wordt nu onderzocht of er inderdaad (formeel juridisch) sprake was van etnisch profileren en de verantwoordelijken moeten worden gestraft. Maar feit is dat het gebeurde. Vervolgens bleek de overheid op alle niveaus doof voor de gevolgen van het beleid en negeerde het talloze signalen dat er mensen ten onrechte door de mangel werden gehaald, met vaak dramatische consequenties. De overheid was er niet voor de mensen, en vooral niet voor de meest kwetsbaren. De jacht op kleine bedragen en armlastige slachtoffers bleek belangrijker dan fraudecontrole en het aanpakken van de belastingontwijking van multinationals. De toeslagenaffaire toont een beleid dat gefundeerd is op het aantasten van democratische grondbeginselen, met falende instituties, van uitvoeringsorganisatie tot en met parlement, regering en bestuursrechter. Hoe nu verder? 

De gedupeerden echt helpen
Allereerst moeten alle gedupeerden snel worden geholpen. Eerst helpen en dan pas uitzoeken. Niet andersom. Onschuldig tot schuld is bewezen. Dit is immers een basisprincipe in ons recht. Daarbij moeten kinderen (en ouders) van gedupeerden actief ondersteund worden in de psychische gevolgen van de affaire. Groepen als Lotgenoten KOTA zijn een prima initiatief waar gedupeerden steun bij elkaar vinden. De overheid moet deze aanpak omarmen en steunen. 

Politici moeten consequenties trekken uit hun falen
Iedereen wijst naar elkaar. Maar consequenties blijven vooralsnog uit. Volt vindt dat de huidige bewindspersonen moeten aftreden en niet meer terug mogen keren in de politiek. Het gaat hier niet om losstaande fouten en ongelukjes maar om een manier van politiek bedrijven en beleid uitvoeren die structureel niet deugt. Toch neemt niemand nog verantwoordelijkheid.  Dat is oude politiek.

Volt wil dat de overheid er weer voor de mensen is en de mensen niet voor de regels van de overheid. De kans dat het vaker mis gaat bij de overheid is te groot en mensen lopen dan tegen een betonblok op. Daarom moet de menselijke maat terug in het beleid. Tijd dus voor een nieuwe politiek. De toeslagenaffaire laat zien dat politici nog steeds en voortdurend geen verantwoordelijkheid nemen voor hun daden, dat ze gevoelige informatie proberen weg te moffelen en pas na jaren met een oplossing voor de gedupeerden komen. Volt staat voor die nieuwe politiek. Een politiek die er voor de mensen is en naar de mensen luistert.

Voor meer informatie en een helder commentaar van de Volt lijsttrekker Laurens Dassen en #2 Nilüfer Gündoğan, zie onze recente Volt Podcast met daarin ook een gesprek met gedupeerde en PTSS-slachtoffer Herm Bolk.