Alle seinen op groen

Marieke Koekkoek: “Jarenlang is er kilometers asfalt neergelegd en fossiele brandstof voor vliegtuigen gesubsidieerd, terwijl het spoor werd verwaarloosd. De trein is de meest duurzame vorm van reizen, maar nu de minst toegankelijke. Daarom dien ik een concreet beleidsplan in waarmee we internationaal treinreizen betaalbaar, efficiënt en snel maken.

Doelen betekenen niets zonder weg ernaartoe. De roep om een beter Europees treinnetwerk klinkt vaker, maar ik heb nog geen ingevuld plan gezien dat echt voor de trein kiest. Daarom ben ik zelf aan de slag gegaan.

De komende jaren moeten we een transitie door en daarvoor is iedereen nodig. Daarom is de sector ook nauw betrokken geweest, zodat er nu een realistisch en uitvoerbaar plan ligt. Ik wil snel in debat met de Kamer, zodat we echt werk kunnen maken Europees treinreizen.”

Reizen met de trein is niet alleen heel comfortabel, het is ook de duurzaamste manier van reizen. Steeds meer mensen reizen voor werk, studie of plezier. Dat is prachtig, want die verbinding is goed voor onze economie en cultuur. Klimaat speelt hier ook een rol in, want vliegen is ontzettend vervuilend. Het wordt je alleen heel moeilijk gemaakt om met de trein te reizen: het is duurder, langer en ingewikkeld te boeken. Dus blijft vliegen nu te vaak de makkelijkste en goedkoopste manier van reizen. 

Vervoer is moeilijk te verduurzamen en tegelijkertijd betaalbaar te houden, maar het kán wel. Dat laat deze nota zien. De trein speelt hier een belangrijke rol in. De sleutel ligt bij de politiek. We hebben vliegen met fossiele brandstoffen gesubsidieerd en het spoor laten versloffen. Deze nota laat zien dat met andere politieke keuzes en flink wat lef we echt een verschil kunnen maken. Een voorbeeld van een keuze die we anders moeten maken gaat over de kosten: 

• De luchtvaart hoeft de kosten die de Marechaussee maakt niet te betalen, terwijl spoorwegbedrijven dat wel moeten. 

• De luchtvaart betaalt geen kerosine belasting, terwijl spoorwegbedrijven wel energiebelasting betalen over de stroom die ze gebruiken. 

• De BTW op tickets is in elk land anders. 

Daarnaast werken we ook niet goed samen in Europa als het gaat om infrastructuur knelpunten. Doordat we niet goed afstemmen waar wanneer welke werkzaamheden plaatsvinden verdwijnen internationale routes en worden er in landen investeringen gedaan die helemaal geen nut hebben, omdat het buurland niet dezelfde investering doet. Zo komt het voor dat in België er een geëlektrificeerde tweebaans  spoorlijn wordt aangelegd die in Nederland over gaat op een eenbaans spoor waar alleen een dieseltrein kan rijden. Met andere woorden, er kan nu geen trein rijden. 

Ook reizigers merken veel problemen. Het is onmogelijk om in één taal tickets te kopen die goed op elkaar aansluiten. Er is geen consumentenbescherming zoals in de luchtvaart bij uitval van internationale treinen. Dit kan en moet anders. 

We hebben nog een lange weg te gaan om de trein een eerlijke concurrent van het vliegtuig te maken en dit te harmoniseren in Europa, maar dat betekent juist dat we nu aan de slag moeten.  De kern van de nota werkt toe naar betere Europese samenwerking. Er moet een Europese vervoersautoriteit komen die pijnlijke knopen doorhakt en zorgt dat er na vele jaren van stilstand weer beweging komt in het Europese spoor. Want dan gaan alle seinen weer op groen.