Niet meer repareren, maar hervormen

Waarom is dit debat zo belangrijk?
Dit debat is veel meer dan een technische discussie over begrotingsregels. Het is een moment waarop we samen bepalen welke kant Nederland, en daarmee ook Europa, de komende jaren opgaat. Nu er een nieuwe regering in de maak is, ligt er wat mij betreft een bijzondere kans om het gesprek opnieuw te voeren. Minder over symbolen en snelle statements, meer over de echte problemen waar mensen tegenaan lopen en de structurele oplossingen die daarbij horen.

Waar heb ik me tijdens het debat op gefocust?
Tijdens de AFB heb ik me op vier onderwerpen geconcentreerd. Het eerste onderwerp heeft betrekking op de risico’s in onze internationale omgeving. De wereld is instabieler geworden. Denk aan oplopende schulden in de eurozone, nationalistische belangen (protectionisme) in wereldhandel en een EU waarvan de interne markt nog veel actiever kan. Ik vroeg de minister of wij als land voldoende financiële buffer hebben als het ergens echt misgaat. Zijn onze banken daarop voorbereid? Kunnen we niet sneller toewerken naar een volwaardige Europese kapitaalmarkt?

Het tweede onderwerp raakt aan iets waar ik mij al langer zorgen over maak: de fundamentele herziening van ons belasting- en toeslagenstelsel. In het debat wordt vooral gesproken over kleine reparaties in ons belasting- toeslagenstelsel, terwijl we al jaren weten dat het hele systeem vastloopt en niet efficiënt werkt. Volt pleit voor echte, structurele keuzes. Daarom vroeg ik de staatssecretaris om duidelijkheid: Wanneer krijgen we eindelijk de technische opties voor een nieuw stelsel? En waarom blijven we miljarden uitgeven aan fiscale regelingen waarvan we zelf weten dat ze nauwelijks effect hebben?

Mijn derde onderwerp ging over het bestuursniveau waarop we belastinggeld besteden: Europees, nationaal of lokaal. Die niveaus werken op elkaar in, maar we benutten die wisselwerking onvoldoende. Binnen de EU begint nu de discussie over een nieuw meerjarig financieel kader en mijn vraag is heel eenvoudig: wat is het juiste uitgavenniveau voor de EU? We praten vaak over wat “Brussel” ons kost, maar veel minder over hoeveel geld via Europa weer naar Nederland terugvloeit, simpelweg omdat we het niet precies weten. Dat is toch opmerkelijk. Mijn stelling is dat geld uitgeven op Europees niveau vaak een besparing oplevert omdat het efficiënter is. Denk bijvoorbeeld aan de gezamenlijke aankopen van defensiematerieel.

Bij het vierde onderwerp lag de focus op politieke keuzes in de begroting vanaf 2026. De vorige regering nam - op z’n zachtst gezegd - een aantal vreemde beslissingen. Een voorbeeld hiervan zijn de miljoenen euro’s voor grenscontroles met Duitsland en België. Dat geld levert zo niets op, terwijl we het ook nog eens veel efficiënter kunnen gebruiken voor echte criminaliteitsbestrijding of voor opvang van vrouwen die vluchten uit situaties van huiselijk geweld.

Wat is er uit het debat gekomen?
Dit debat heeft vooral helderheid opgeleverd. Helderheid dat het belastingstelsel niet toekomstbestendig is en dat de staatssecretaris eigenlijk op z’n handen blijft zitten. Hij laat het aan het volgende kabinet. Daarom heeft de kamer een motie van de 50PLUS fractie aangenomen om een externe commissie in te stellen. Volt heeft deze motie niet gesteund omdat het tot verder uitstel van de politieke discussie leidt. 

Helderheid dat er behoefte is aan betere analyses over op welk niveau beleid het meest efficiënt is. De minister gaf aan dat het een politieke keuze is of we nationaal geld uitgeven. Helderheid dat veel partijen het eigenlijk met elkaar eens zijn dat we minder geld moeten verspillen aan maatregelen die weinig opleveren. 

Volt blijft zich daarom inzetten voor duidelijke keuzes. Wij gaan proberen die nutteloze gelden voor grensbewaking binnen de EU uit de begroting te halen. En ja, soms voelt dat als duwen tegen een muur. Maar dit debat liet zien dat we er beweging in beginnen te krijgen.

Ben je benieuwd naar mijn inbreng? Klik dan hier om deze terug te kijken.