Niemand hoeft buiten te slapen
Het is al maanden chaos in de vluchtelingenopvang. Iedere nacht slapen in Ter Apel honderden mensen buiten wegens een tekort aan bedden. Gisteren ging Artsen zonder Grenzen (AzG) voor het eerst aan de slag in Nederland, nadat ze vorige week omstandigheden aantroffen die vergelijkbaar zijn met vluchtelingenkamp Moria op het Griekse eiland Lesbos
. De roep om een asielstop zwelt aan, maar dit zou de situatie juist verergeren. Andere oplossingen, zoals snellere doorstroom en het verdelen van draagkracht over gemeenten zouden de situatie snel kunnen verbeteren.
Jarenlange structurele bezuinigingen
De beeldvorming rondom vluchtelingen laat het lijken alsof de instroom van vluchtelingen enorm gegroeid is, en een groot deel geen recht heeft op asiel omdat ze uit veilige landen komen. Dit is echter niet zo. In werkelijkheid komt het tekort aan opvangplekken voort uit jarenlange, structurele bezuinigingen [doorgevoerd onder leiding van de VVD] en komt slechts 3% van de asielzoekers uit een veilig land. 97% van de aanvragers zijn mensen die recht hebben op asiel, omdat ze zijn gevlucht voor hun leven.
Overlast om en nabij asielzoekerscentra is het gevolg van het feit dat mensen vastzitten zonder dagbesteding. Zij mogen bijvoorbeeld niet werken en ook andere mogelijkheden, zoals taallessen, zijn beperkt. Een zinvolle dagbesteding zou in dit geval al veel oplossen.
Hoe lossen we dit op?
Door de huidige crisis lijkt de roep om een asielstop steeds luider te worden, maar dit is niet de oplossing. Dat mensen bij een asielstop geen papieren meer krijgen, betekent namelijk niet dat ze niet meer komen. Dit kan de situatie zelfs verergeren, omdat er geen doorstroom van vluchtelingen meer is, waardoor het tekort aan opvangplekken verder groeit. Bovendien heeft Nederland zich gecommitteerd aan het recht op asiel. Dit schenden we met een asielstop.
Wat kunnen we dan wel doen? Een oplossing is dat elke gemeente het aantal vluchtelingen opvangt waartoe zij zich gecommitteerd heeft. Dan hoeft niemand buiten te slapen en is kleinschalige opvang mogelijk. Een andere oplossing zou zijn dat er per gemeente gekeken wordt wat elke gemeente kan aanleveren. Utrecht geeft het goede voorbeeld. Statushouders krijgen voorrang bij doorstroom, zodat meer asielplekken vrijkomen voor asielzoekers. Andere gemeenten zouden bijvoorbeeld meer kleinschalige opvang kunnen vrijmaken of een gebouw beschikbaar stellen als aanmeldcentrum. Zo draagt iedereen z’n steentje bij op een manier die past bij de gemeente zelf.
Het creëren van draagvlak is hiervoor noodzakelijk. Dit begint bij de politiek, die met haar uitspraken invloed heeft op de beeldvorming. Onjuistheden verspreiden zorgt voor een vertekend beeld en voedt onbegrip. Door het niet aanpakken van de problemen voelen mensen onmacht, gebrek aan controle, en hierdoor groeit het draagvlak voor een asielstop. Een aantal politieke partijen komt dit heel goed uit. Maar als we samenwerken en naar elkaar luisteren, kunnen we iedereen een menswaardige plek geven. Dit begint bij goede samenwerking tussen de landelijke en lokale politiek, zodat we de opvangplekken waaraan we ons gecommitteerd hebben daadwerkelijk creëren.
De solidariteit en opvang van Oekraïense vluchtelingen in Nederland laat zien wat mogelijk is als Nederland een snelle doorstroom en integratie realiseert in plaats van tegenhoudt. Deze solidariteit moeten we ook laten zien aan alle vluchtelingen die op zoek zijn naar een veilige plek. Laten we beginnen met het beschikbaar maken van de meer dan 3000 bedden voor Oekraïners die nu niet in gebruik zijn!