Debat over de staat van de Europese Unie uitgesteld

Bij alle grote crises vandaag, is de rode draad dat het Nederlandse kabinet een Europese oplossing vaak in de weg zit, de Kamer zich te weinig en te laat in het Europese debat mengt om bij te sturen. Het gebrek aan inhoudelijk debat over de inzet van Nederland in de Europa zet daarmee onze eigen parlementaire democratie onder druk.

Er spelen op dit moment verschillende crises, die allemaal op min of meerdere mate een europese dimensie hebben, en voor de belangrijk deel op Europees niveau aangepakt kunnen of zelfs moeten worden. Het verbaast dan ook niet dat de Miljoenennota uit een rits aan maatregelen bestaat die in Europa al dagen, weken of maanden overeengekomen zijn. 

Zo stelde de Europese Commissie al in maart voor om een prijsplafond op energie in te voeren. Het Kabinet gaf destijds aan met “gelijkgezinde lidstaten op te trekken” om ervoor te zorgen dat deze plannen weer van tafel zouden verdwijnen. Nederland was dus niet alleen geen voorstander, maar heeft een Europese oplossing voor de huidige crisis zelfs actief tegengewerkt. 

In het coalitieprogramma spreekt het kabinet de ambitie uit een voortrekkersrol te willen spelen in Europa. In plaats daarvan zien we een patroon van uitstellen, van vertragen, van de waan van de dag. Ondertussen ziet de Kamer zich, door gebrek aan informatie en inhoudelijk debat, gedwongen  vooral te reageren in plaats van proactief mee te denken over de koers van het land.

In Nederland doen we structureel alsof Europa niets anders is dan een extra inkomstenpotje. Als iets misgaat of een moeilijke keuze gemaakt moet worden door het kabinet, wordt er gewezen naar Europa – even gemakshalve vergeten dat het Nederland zelf is die aan tafel zit om deze keuzes te maken. 

Uit de Conferentie over de Toekomst van de Europese Unie kwam duidelijk naar voren dat burgers zoeken naar meer transparantie en een meer democratische wijze van beslissingen maken. Dat ook nu weer het noodzakelijke debat over Europa wordt uitgesteld, op verzoek van partijen in de Kamer, is daarom extra verontrustend. Juist met deze debatten kunnen we meer invloed hebben op de Nederlandse inzet in Europa en hoe we de Europese waarden willen waarborgen. Niet onbelangrijk nu we in Italië en Zweden rechtse regeringen verkozen zijn die zich uitspreken tegen het Europese gedachtegoed. 

Goede informatievoorziening en een breed debat over onze Europese inzet is niet alleen noodzakelijk omdat de grote uitdagingen waarvoor wij staan alleen in Europees verband opgelost kunnen worden, maar omdat dit het functioneren van onze eigen parlementaire democratie beter maakt. Het uitstellen van dit noodzakelijk debat zegt daarom niet zoveel over de Staat van de Europese Unie, maar vooral iets over de staat van de Nederlandse politiek.