ASML moet wijken, maar met welk doel?
Woensdagavond kondigde de Nederlandse regering aan de export van de meest geavanceerde technologieën voor de productie van chipmachines naar China te verbieden en bij Nederlandse wet af te dwingen. Door deze maatregel worden toonaangevende Nederlandse technologiebedrijven getroffen. Minister Schreinemacher kondigde de maatregel aan met de duiding dat “onze nationale veiligheid het zwaarst weegt”. Maar nationale veiligheid en technologisch leiderschap hoeven geen uitsluitende doelen te zijn en zi
Microchips zijn de ‘hersenen’ van computers en smartphones, maar zitten ook in auto’s, vliegtuigen en huishoudelijke apparaten die dagelijks worden gebruikt door mensen overal ter wereld. Zo’n 85% van de chips in deze apparaten zijn gemaakt met een machine van een bedrijf uit Veldhoven: ASML.
De Amerikaanse regering stelt dat het gevaarlijk is om China de mogelijkheid te geven om de meest geavanceerde chips te produceren, omdat China daarmee geavanceerde wapensystemen zou kunnen maken. Met dit argument hebben zij de Nederlandse overheid in 2019 overtuigd om ASML geen exportvergunning te verlenen voor de export van ‘s werelds meest geavanceerde chipmachine (EUV) naar China.
De Amerikaanse nationale veiligheidsraad had toen al aangeraden om ook de export van de meest geavanceerde DUV-systemen (één generatie ouder dan EUV) naar China aan banden te leggen. Maar het was duidelijk dat deze machines niet de meest geavanceerde chips kunnen produceren. Nu gebruikt minister Schreinemacher het argument dat China booster-technologieën heeft gekocht die DUV-systemen updaten waardoor zij daar nu ook geavanceerdere chips mee kunnen produceren. Wat de minister daarbij niet vermeldt, is dat het met name Amerikaanse bedrijven zijn die booster-technologieën aan China hebben geleverd nadat bepaald was dat de Nederlandse EUV-systemen niet aan China mochten worden geleverd. En nu moet ASML dus weer wijken voor Amerikaans belang, zonder enige vorm van compensatie.
Volt is er niet van overtuigd dat de nieuwe exportrestricties tot het gewenste doel leiden, namelijk: uitsluiten dat China geavanceerde wapens kan maken met geavanceerde chips. Want er zijn te veel omwegen waarmee China nog steeds aan hoogwaardige chips kan komen:
Amerikaanse bedrijven mogen nog steeds geavanceerde chips aan China leveren,
Er staan al DUV-machines in China en Amerikaanse bedrijven hebben al booster-technologieën aan China verkocht en
Deze maatregel geldt niet voor leveranciers van technologie aan ASML die in andere landen (zoals Duitsland) zijn gevestigd.
Met andere woorden: de genomen maatregel leidt tot schijnveiligheid, maar ASML is er wel de dupe van. Premier Mark Rutte is hiervoor verantwoordelijk, want hij ging immers hoogstpersoonlijk op bezoek bij president Biden om dit te bespreken. Niet echt een opsteker voor de leider van de partij die zegt op te komen voor het Nederlandse bedrijfsleven.
Concurrentiepositie
Met het beperken van de afzetmarkt voor geavanceerde Europese chiptechnologie raakt dit beleid de concurrentiepositie van toonaangevende Europese chipbedrijven en daarmee het technologisch leiderschap van Europa. En dat terwijl er momenteel een strijd plaatsvindt om het leiderschap van de nieuwe industriële revolutie (waarin 5G/6G en chips een belangrijke rol spelen).
In de geschiedenis is het tot nu toe altijd zo geweest dat diegene die het technologisch leiderschap over de nieuwe industriële revolutie wist te bemachtigen ook de wereldleider werd. Op die manier zijn technologisch leiderschap en nationale veiligheid onlosmakelijk met elkaar verbonden. Wie bereid is om op technologisch leiderschap in te leveren om de nationale veiligheid te versterken, heeft het daarom niet begrepen.
Met Ericsson en Nokia (5G/6G) en ASML, ASM, IMEC, Infineon, NXP en STMicroelectronics (chiptechnologie) heeft Europa een goede technologische positie voor de vierde industriële revolutie, maar dan moeten onze Europese leiders het belang van technologisch leiderschap wel koesteren.