Tijd voor een nieuwe bestuurscultuur

Het vertrouwen in de Nederlandse politiek en het openbaar bestuur staat onder druk. Daarom diende Laurens eerder dit jaar, samen met Pieter Omtzigt, een initiatiefnota in over het bevorderen van de integriteit van bewindspersonen. In de nota stellen ze maatregelen voor die bijdragen aan het vertrouwen van de burgers in hun overheid, en die bewindslieden duidelijke kaders bieden. Binnenkort stemt de Tweede Kamer over deze voorstellen. 

Door verscheidene incidenten, zoals de overstap van oud-minister Cora van Nieuwenhuizen naar de energielobby, en eerder de dividendbelasting of de coco-affaire, is de roep om een nieuwe bestuurscultuur het afgelopen jaar steeds luider geworden. De GRECO (de anti-corruptie autoriteit van de Raad van Europa) stelde al in 2019 dat nederland ondermaats handelt als het gaat om het waarborgen van politiek-bestuurlijke integriteit en deed aanbevelingen om dit te verbeteren. Om het vertrouwen in de rechtsstaat en democratie te waarborgen moet de integriteit van bewindspersonen boven elke twijfel verheven zijn. Dat is in het belang van de samenleving, de Kamer en de bewindspersonen zelf. 

Hoogste tijd dus om dit soort incidenten te voorkomen. Dat vraagt om duidelijke regels, want zo maken we de overheid minder kwetsbaar voor (verborgen) corruptie, belangenverstrengeling en integriteitsproblemen. Laurens en Pieter Omtzigt stellen onder andere de volgende maatregelen voor:

1. stel een wettelijk geregelde gedragscode in;

2. waarborg en handhaaf integer gedrag met een toezichtautoriteit;

3. stel een adviescommissie in waar bewindspersonen advies kunnen krijgen over moeilijke integriteitskwesties waarvoor zij komen te staan;

4. maak besluitvorming transparant door een wettelijk verplicht, openbaar en online toegankelijk registratiesysteem voor lobbyisten in te stellen;

5. stel een lobby-functionaris in die de naleving van het lobbyregister controleert;

6. zorg dat uitdiensttredende bewindspersonen zich aan een afkoelperiode van twee jaar houden. 

Iedereen verdient een betrouwbare overheid. De integriteit van bewindspersonen waarborgen met duidelijke, afdwingbare regels is daarbij  een belangrijke stap. In december zal de Kamer stemmen over onze voorstellen.