Nieuwe wijken zijn niet nodig om het woonprobleem op te lossen

Bron: Koers Ruimte en Leefomgeving Provincie Gelderland

Waarom geen grote nieuwe woonwijken?

Volt Gelderland vindt dat er allereerst moet worden ingezet op bouwen binnen bestaande woonkernen.

• Ongeveer ¾ van de huishoudens bestaat uit 2 personen of zijn een-oudergezinnen. En ¾ van de woningen in Nederland zijn eengezinswoningen. Er is dus alleen behoefte aan kleinere woningen. 

• Een nieuwe woonwijk vraagt om nieuwe voorzieningen. Er moeten naast woningen ook winkelcentra en andere voorzieningen worden gebouwd. Daarnaast moeten er NUTS-voorzieningen en nieuwe wegen worden aangelegd. Voorzieningen die, net als openbaar vervoer, in bestaande woonkernen al aanwezig zijn. Ontwikkeling duurt gemiddeld zo’n 20 jaar.

• In veel bestaande woonkernen zijn grote investeringen noodzakelijk, zoals onderhoud en uitbreiding van NUTS-voorzieningen, verduurzaming van woningen en versterking van de sociaal economische situatie. We willen voorkomen dat deze investeringen moeten concurreren met die in nieuwbouwwijken. 

Maar hoe dan?

In een groot onderzoek naar mogelijkheden voor Inbreiden heeft KAW-architecten kansen en mogelijkheden in naoorlogse wijken van woningcorporaties onderzocht. Zonder dat er hoge flatgebouwen verrijzen, is  binnen de naoorlogse stadswijken ruimte voor zo’n 800.000 woningen van gemiddeld 50-70 m2. Dit kan door:

• Bestaande woningen te splitsen, uit te bouwen en er een of meerdere woonlagen bovenop te bouwen. 

• Chirurgisch ingrijpen: Nieuwe woningen bouwen in “restruimte”: ruimte die ontstaat door bijvoorbeeld door het slopen van oude bedrijfsterreinen, of het bijbouwen van een flatgebouw in de ruimte tussen twee bestaande flatgebouwen. 

• Herstructureren: het slopen van slechte gebouwen waardoor plekken in de wijk vrijkomen voor nieuwbouw. Door bijvoorbeeld een flats aan elkaar te koppelen met aan nieuwe flat, zoals op de afbeelding.

• Aan de randen van een stad of dorp waar nu asfalt is. Asfalt dat veel minder nodig is als in de stad ruimte tevens wordt geïnvesteerd in een goed fietsnetwerk en openbaar vervoer en deelvervoer.

Nieuwe 0-op-de-meter appartementen midden in de Gestelsebuurt in Den Bosch voorzien in vraag naar kleinere woning en zorgen voor doorstroming in de wijk. Op het dak is een groot water-opvangsysteem en een collectieve daktuin.

Wat zijn de voordelen?

• Door in te breiden past het aanbod vaak beter bij de vraag. 

• Veel mensen wonen niet passend: oudere mensen wonen vaak in een te grote woning, terwijl starters en jonge gezinnen geen woning kunnen vinden.  Velen van hen willen graag verhuizen maar wel in hun sociale omgeving blijven. Studenten willen na hun studie vaak in de stad blijven wonen. Jongeren kunnen in hun eigen gemeente vaak geen betaalbare woonruimte vinden. 

• Inbreiden biedt kansen voor een betere welvaartsverdeling in kwetsbare wijken en geeft een ook sociaaleconomische impuls.

• Veel oudere wijken hebben weinig inwoners per hectare. Gemiddeld is het aantal bewoners per hectare soms verminderd van 3,5 in 1970 naar 2,2 in 2020. Hierdoor zijn voorzieningen verdwenen, zoals de bakker op de hoek. Als er weer meer bewoners komen komt dat ook ten goede aan de mensen die er al wonen. 

• Doordat met Inbreiden vaak voor een bepaalde groep mensen wordt gebouwd, is inspraak goed mogelijk. Er kan daardoor beter maatwerk plaatsvinden voor nieuwe en bestaande bewoners. Dit in tegenstelling tot nieuwbouwwijken. Daar zijn nog geen bewoners, waardoor er veel meer standaard wordt gebouwd. 

• Inbreiden gaat sneller dan nieuwbouwen op nog onbebouwd gebied, ondanks dat inspraak soms een lang traject is. 

• En niet onbelangrijk, Inbreiding is economisch gezien veel goedkoper en levert ook economisch en sociaal veel op.

• Door in te breiden past het aanbod vaak beter bij de vraag. 

• Veel mensen wonen niet passend: oudere mensen wonen vaak in een te grote woning, terwijl starters en jonge gezinnen geen woning kunnen vinden. Velen van hen willen graag verhuizen maar wel in hun sociale omgeving blijven. Studenten willen na hun studie vaak in de stad blijven wonen. Jongeren kunnen in hun eigen gemeente vaak geen betaalbare woonruimte vinden. 

• Inbreiden biedt kansen voor een betere welvaartsverdeling in kwetsbare wijken en geeft een ook sociaaleconomische impuls.

• Veel oudere wijken hebben weinig inwoners per hectare. Gemiddeld is het aantal bewoners per woning verminderd van 3,5 in 1970 naar 1,9 in 2020. Hierdoor zijn voorzieningen verdwenen, zoals de bakker op de hoek. Als er weer meer bewoners komen komt dat ook ten goede aan de mensen die er al wonen. 

• Doordat met Inbreiden vaak voor een bepaalde groep mensen wordt gebouwd, is inspraak goed mogelijk. Er kan daardoor beter maatwerk plaatsvinden voor nieuwe en bestaande bewoners. Dit in tegenstelling tot nieuwbouwwijken. Daar zijn nog geen bewoners, waardoor er veel meer standaard wordt gebouwd. 

• Inbreiden gaat sneller dan nieuwbouwen op nog onbebouwd gebied, ondanks dat inspraak soms een lang traject is. 

• En niet onbelangrijk, Inbreiding is economisch gezien veel goedkoper en levert ook maatschappelijk het meest op!

Dus tijd voor een slim woonprogramma: tijd voor Volt!

Esther Schenkelaars

Bronnen: 

• RUIMTE ZAT IN DE STAD, KAW architecten, 2020

• Site van de Provincie Gelderland

• Blog Elmar Theune, site Volt Gelderland.