Vrouwvriendelijke straten, pleinen en parken zijn geen luxe, maar noodzaak
Onderzoek laat zien dat vrouwen de stad echt anders ervaren en gebruiken. Zij verplaatsen zich gemiddeld vaker te voet of met kinderen, en ook op momenten dat het rustiger is in de stad. Vrouwen geven aan zich vaker onveilig te voelen, daardoor letten zij meer op verlichting, zichtlijnen en obstakels. Het perspectief van de vrouw is onvoldoende terug te zien in het ontwerp van straten, pleinen en parken. Dat moet anders.
Van oudsher werden onze steden ontworpen vanuit een eenzijdig perspectief: dat van de man. Dat is niet gek, want de meeste architecten en stedenbouwkundigen zijn man. Het gevolg is dat de stad vooral werkt voor wie zich snel, doelgericht en zonder zorgen verplaatst. De afgelopen jaren is er gelukkig meer aandacht gekomen voor inclusiever ontwerp, maar een groot deel van de stad is nog steeds gebaseerd op oude uitgangspunten. Er is dus nog een wereld te winnen.
Wenen bewijst al sinds de jaren 90 dat dit kan. Een voorbeeld hiervan is het wooncomplex "Frauen-Werk-Stadt" met ruim 350 woningen ontworpen vanuit een vrouwelijk perspectief. Het werd ontworpen door vrouwelijke architecten, met oog voor de dagelijkse behoeften van vrouwen. De stoepen waren mooi breed voor ouders met kinderen, niet te hoge gebouwen voor beter zicht op de straat en een inrichting die veiligheid en toegankelijkheid centraal stelde.
“Rotterdam is van ons allemaal. Toch laten recente gebeurtenissen ons zien dat de straat nog steeds geen veilige plek is voor vrouwen. Tijd om dat te veranderen.”
In Rotterdam is een omslag hard nodig. Op veel plekken kunnen veiligheid en toegankelijkheid flink worden verbeterd. Denk bijvoorbeeld aan de Colosseumweg, waar het fietspad er ‘s nachts verlaten bij ligt naast een slecht verlicht park. Of aan Station Rotterdam-Zuid, met zijn onoverzichtelijke hoeken en een vervallen uitstraling. En de smalle tunnel bij de Statenweg onder het spoor door, die er zo verloederd uitziet dat je er in de late uurtjes niet met een veilig gevoel doorheen fietst. Vrouwen mijden dit soort plekken liever, passen hun gedrag aan of blijven thuis. Dat is geen kwestie van gevoel, maar een direct gevolg van hoe de stad is ontworpen. Zolang we dat niet erkennen, blijft de stad ontoegankelijk voor een groot deel van onze bewoners. Want een stad die geen rekening houdt met vrouwen, is geen stad voor iedereen.
Wie veiligheid serieus neemt, begint bij het ontwerp van de stad. Open zichtlijnen, goede verlichting en het vermijden van donkere hoeken en dicht struikgewas zijn cruciaal. Ook noodvoorzieningen zoals camera’s en noodknoppen op plekken zoals stations, parkeergarages en tunnels zijn essentieel. Onze straten, parken en pleinen zijn niet de dader, maar spelen wel een belangrijke rol. Zorg daarom voor diversiteit in ontwerpteams en adviescommissies en geef vrouwen een stem in het proces. Een inclusie-toets moet worden ingesteld voor ontwerpen van straten, pleinen en parken. Hierdoor zorgen we dat vrouwvriendelijkheid standaard wordt meegenomen. Alleen zo bouwen we aan een stad die écht veilig en toegankelijk is voor iedereen. Laten we die stap samen zetten.
Deze opinie verscheen 28 augustus in het De Havenloods.