Op bezoek bij Europese staalfabrieken

Ook in deze Statenperiode staat Tata Steel bijna elke maand wel op de agenda van de commissie Leefomgeving. Het is een van de grootste bedrijven in onze provincie en is naast een grote werkgever, ook verantwoordelijk voor veel uitstoot van onder andere CO2 en andere stoffen die schadelijk zijn voor de gezondheid. Daarnaast zijn we als maatschappij nog steeds erg afhankelijk van staal en zal dit strategische belang blijven toenemen. Tata Steel moet de komende jaren toewerken naar een schonere en gezondere manier van werken.

Op initiatief van BBB, is er met een werkgroep van VVD, PvdA, CDA en Volt gewerkt aan een programma om twee plaatsen in Europa te bezoeken: Gent en Duisburg. Ter voorbereiding op de reis hebben we eerst in oktober een bezoek gebracht aan de Europese Commissie. Met hen bespraken we de steun die Tata Steel gaat krijgen van het Rijk voor de vergroening, omdat die steun moet worden goedgekeurd door de Europese Commissie. Ze vertelden ons welke stappen in het proces we kunnen verwachten, zoals een controle of de fabriek wel echt schoner en groener wordt. Hierdoor zijn we beter voorbereid als het Rijk de ‘maatwerkafspraken’ met Tata Steel voltooit.

Reis naar Gent en Duisburg

In november was het tijd voor onze reis: naar Gent en naar Duisburg! Samen met 24 andere Statenleden, de Gedeputeerde, én ambtenaren van de provincie en de Omgevingsdienst, vertrokken we naar Gent. Daar spraken we met de lokale Schepen (de wethouder) van de gemeente die naast een staalfabriek ligt. Later spraken we ook met de vakbonden, de milieufederatie en de Vlaamse overheid Oost-Vlaanderen.

Bijzonder was dat uit de gesprekken bleek dat de omgeving niet veel problemen ervaart. Er wordt goed gecommuniceerd tussen de fabriek, de overheden en de omgeving, er zijn weinig gezondheidsklachten en we hoorden dat de fabriek goed samenwerkt met de overheid om minder uit te stoten. De gezondheidsonderzoeken die we in Nederland doen, lijken wel uitgebreider te zijn geweest dan de onderzoeken in België. De transitie naar Groen Staal is wel nog onzeker, omdat het moederbedrijf van ArcelorMittal nog moet besluiten welke fabriek eerst gaat vergroenen.

De volgende dag bezochten we de staalfabriek van ThyssenKrupp in Duisburg. We kregen een uitgebreide rondleiding en spraken over de groen-staalplannen van de fabriek. De plannen om groen staal te gaan maken worden momenteel vooral vertraagd door de vertraging van de ontwikkeling van groene waterstof. Daarna zijn we bij de overheid van de deelstaat Noord-Rijn-Westfalen geweest, waar Duisburg onder valt.

Ook in Duisburg bleek dat de omgeving niet dezelfde problemen ervaart zoals die wel in de IJmond worden ervaren. Uit de gesprekken met zowel de fabriek als de overheid bleek dat er wordt gewerkt aan een gezamenlijk doel: een groene industrie. Dat is effectief. De fabriek weet wat er van ze wordt verwacht en werkt naar dat doel toe.De overheid gaf aan dat ze een duidelijke keuze hebben gemaakt: er hoort industrie in hun deelstaat, maar die industrie moet wel vergroenen. Daar hoort een helder stappenplan bij, zodat er in 2040 een schone industrie is. Lukt dat niet, dan moet de fabriek dicht. Door deze duidelijke afspraken, doelen en consequenties weten omwonende, de overheid en de fabriek waar ze aan toe zijn. 

Conclusies - wat hebben we geleerd?

In de drie dagen dat we op reis zijn geweest, hebben we veel geleerd over de situatie in Gent en Duisburg. De drie belangrijkste lessen die we meenemen:

-       Het helpt om goede communicatie te hebben tussen fabriek, overheid en omwonenden. Het is essentieel in dit soort transities om goed met elkaar samen te werken, om een gemeenschappelijk doel te hebben.

-       Een helder doel is belangrijk voor de transitie naar Groen Staal. Het is inspirerend om de plannen van de deelstaat Noordrijn-Westfalen te zien, waarin wordt beschreven dat er bewust voor wordt gekozen dat industrie aanwezig mag zijn in de deelstaat, maar dat die industrie dan wel in 2040 groen moet zijn.

-       We hebben in Nederland veel data en onderzoeken beschikbaar over de gezondheid. We hebben niet alleen een luchtmeetnet, maar het RIVM heeft ook uitgebreid onderzoek gedaan naar de gezondheid van de omwonenden. Dit is belangrijke informatie die we elke keer weer mee moeten nemen bij het behandelen van het dossier Tata Steel.

Het waren ontzettend inspirerende dagen, en we hebben opnieuw gezien hoe belangrijk Europese samenwerking is voor dit soort grote transities. We kunnen in Europa veel van elkaar leren!