Opinie: Nieuwe BFTK 2024-2028
"Een bedrag van 18 miljoen euro voor immaterieel erfgoed lijkt aardig, maar in dezelfde week ging er zo'n 2,5 miljard euro naar één bedrijf: Tata Steel. Voor echte gelijkwaardigheid is er dus nog een lange weg te gaan."
Het Rijk en de provincie Friesland hebben op 8 april de bestuursafspraak Friese Taal en Cultuur (BFTK) ondertekend. In dit akkoord is vastgelegd dat er de komende jaren 18 miljoen euro beschikbaar is voor de bescherming en bevordering van de Friese taal en cultuur. De BFTK ondersteunt vijf prioriteiten voor de periode 2024-2028: zichtbaarheid (in de openbare ruimte), digitalisering (zoals AI en spraakherkenning), onderwijs (verbetering op alle niveaus), taaloverdracht (thuis aan de kinderen), en decentraal beleid (op gemeenteniveau).
Er worden stimuleringsmaatregelen genomen om meer docenten te werven die het Fries beheersen, en er worden middelen vrijgemaakt om een bachelor Friese taal en cultuur en een minor Friestalige journalistiek op te zetten. Ook wordt er een practoraat Fries opgericht op de MBO's en meertaligheidscoördinatoren aangesteld bij gemeenten. Deze coördinatoren zullen helpen bij het gebruik en versterken van het Fries in het gemeentebeleid door verbindingen te leggen met de samenleving.
Ten aanzien van de meertalige kinderopvang wordt er gestreefd naar volledige dekking in het Friese taalgebied. Ook herhaalt het akkoord enkele ontwikkelingen die al eerder zijn ingezet: alle basisscholen in het Friese taalgebied zullen spreken, lezen en schrijven moeten aanbieden op niveau. Helaas wordt er niet specifiek ingezet op meer drietalige scholen waar naast Nederlands en Fries ook Engels wordt gebruikt als voertaal.
Commissaris van de koning Arno Brok wilde deze keer een minder behoudende bestuursafspraak, en dit lijkt gelukt. Een bedrag van 18 miljoen euro voor immaterieel erfgoed lijkt aardig, maar in dezelfde week ging er zo'n 2,5 miljard euro naar één bedrijf: Tata Steel. Voor echte gelijkwaardigheid is er dus nog een lange weg te gaan. Maar voorlopig kunnen er mooie stappen worden gezet. Of zoals de wat meer optimistische Friezen het zouden noemen: een succes.
Het is natuurlijk nog afwachten wat deze BFTK gaat betekenen voor de gemiddelde Fries. De meest waardevolle impact zou een omslag in denken zijn. En juist dat hoeft niets te kosten. Want uiteindelijk hangt het lot van een taal af van hoe mensen er in het dagelijks leven mee omgaan. Zoals bij veel dingen in het leven, zijn de beste dingen gratis.