Spoeddebat Uva, behoudt de nuance.

De afgelopen dagen lijkt er een explosie van emotie vanuit een wanhoopsdaad, die veel mensen, denk ik, herkennen. Al maandenlang is de situatie in Gaza zo onmenselijk en het lijden gaat maar door. Dat dit wereldwijd voor demonstraties zorgt, ook in Amsterdam, is wat mij betreft volstrekt logisch. Maar dat de nuance zo zoek zou raken, is ontzettend pijnlijk.

De afgelopen dagen is de situatie in Amsterdam weer een speelbal geworden voor de landelijke politiek. Politici die alsmaar olie op het vuur blijven gooien en politici die de gehele demonstratie gelijk als jodenhaat bestempelen, polariseren het debat alleen maar meer. Het is mogelijk om de Israëlische politieke acties en het beleid te bekritiseren zonder de joden in Nederland daar verantwoordelijk voor te houden. In tegenstelling tot het beeld dat sommige politici willen schetsen, erkennen veel demonstranten dit onderscheid. Velen van hen zijn vanuit kritiek op de Israëlische regering, en niet vanuit een antisemitisch motief, de straat op gegaan. Het is belangrijk hier duidelijk over te zijn. Tegelijkertijd betekent dit niet dat dit voor elke demonstrant het geval is. Ook dit is de waarheid.

Dat meerdere joodse studenten of buurtbewoners zich niet meer veilig voelen, kan ik me voorstellen. Wat ik heb zien gebeuren toen ik langsging bij de demonstraties, is mij absoluut niet in de koude kleren gaan zitten. Ik ben geschrokken van de vernielingen en het enorme geweld dat is gebruikt door de tegendemonstranten, de demonstranten en de politie. Het demonstratierecht gaat over vredig demonstreren, dus laat me daar gelijk duidelijk over zijn: van andere mensen blijf je af, van de politie blijf je af en van de pers blijf je af.

Het demonstratierecht staat onder druk en dat zouden we vandaag de dag juist moeten beschermen. En dat brengt me tot de vraag over het ontbinden van de demonstratie op maandag. Inmiddels weten we dat de UvA de driehoek heeft gevraagd om de demonstratie te ontbinden. Ik ben benieuwd hoe de burgemeester hierop terugkijkt. Ik kan me niet voorstellen dat nog de driehoek nog de UvA had verwacht dat de demonstratie ook daadwerkelijk zou eindigen nadat het tentenkamp werd ontbonden. Was het in dat geval niet beter om bij de UvA in gesprek te gaan om de demonstratie daar op dat moment door te laten gaan? En als er echt geen andere mogelijkheid was om te ontbinden, moest hij dan om twee uur 's ochtends in het donker? Kon dit niet met daglicht de volgende ochtend?

Wat begon als een vreedzame demonstratie werd verstoord door een aantal hooligans die uit waren op confrontatie. Later, in de brief van de burgemeester, stond dat de politie vanwege de barricades geen toegang had om tegen de kwaadwillende personen op te treden. Maar beelden die hiervan op dat moment online staan, suggereren daarentegen dat de politie wel degelijk op het terrein was toen dit groepje hooligans geweld gebruikte. Kan de burgemeester hier misschien op reageren? Waar was de politie op dit moment om de demonstranten te beschermen?

Door deze confrontatie sloeg de sfeer van de demonstratie voor de rest van de avond om. Ongewapende tegendemonstranten kregen rake klappen en er werd met vuurwerk en bakstenen naar de politie gegooid op het moment van ontruiming. Vervolgens zie ik beelden van agenten die met wapenstokken op tentjes inslaan en mensen die al op de grond lagen rake klappen kregen.

Voorzitter, tussen de opgepakte studenten zitten minderjarige demonstranten. Dat geweld is uitgebroken, voor afschuw ik ten eerste. Mijn vraag aan de burgemeester is wat de instructies waren voor de politie op het moment van ontruimen. Waren er geen mogelijkheden om te de-escaleren of onderscheid te maken tussen vreedzame studenten en relschoppers? En weten we daarbij hoeveel demonstranten er eigenlijk gewond zijn geraakt?

Ook vraag ik me af hoe de communicatie met de demonstranten is verlopen. Uit de gesprekken met aanwezige studenten die ik heb gevoerd, blijkt dat de groep achteraan op het Rokin geen idee had wat voor escalatie er vooraan uitbrak. Dat de M.E. toen de menigte in kwam rennen, was voor veel mensen achteraan een verrassing en zorgde voor paniek. Waarom werd u niet eerder luid en duidelijk opgeroepen aan mensen om het gebied te verlaten?

Voorzitter, de universiteit zou bij uitstek de plek moeten zijn voor dialoog. Maar wat onze fractie heeft gehoord, is dat veel universiteiten de moeilijke gesprekken de afgelopen maanden uit de weg gingen. De onvrede van studenten leefde al veel langer en de gesprekken die er nodig waren, zijn niet gefaciliteerd. Hier lag een taak voor de universiteit. De UvA is niet de enige universiteit waar dit leeft. Hoe zorgen we ervoor dat op universiteiten plekken komen waar studenten en docenten op een goede manier een open debat met elkaar kunnen voeren over het conflict? Ziet de burgemeester hier misschien ook een rol voor zichzelf?

En tot slot, laten we voor het demonstratierecht gaan staan, ons uitspreken tegen geweld en garant staan voor de veiligheid van alle studenten. Laten we niet vergeten wat het doel van deze demonstratie is, want het spijtige is dat dit verhaal nu juist ondersneeuwt. Niemand heeft baat bij ongenuanceerde verhalen waarin de situatie in Gaza en de protesten van de afgelopen week gevat worden in zwart-wit. Niet elke demonstrant is antisemiet, niet elke demonstrant is vreedzaam. Laten we onze woorden en oordeel zorgvuldig wegen en altijd de nuance blijven herkennen en benoemen.

Je kunt het hele debat hier terugkijken