Opkomen voor de rechten van ongedocumenteerde asielzoekers in de stad

Voor deze ongelijke behandeling van vluchtelingen en andere nieuwkomers is geen plek in onze samenleving. De opvang en huisvesting van alle mensen op de vlucht is een humanitaire plicht. Amsterdam is een sanctuary city: een stad die er bewust voor kiest om een veilige haven te bieden aan vluchtelingen en ongedocumenteerden, waaronder uitgeprocedeerde asielzoekers. In medemenselijkheid, en met gedeelde verantwoordelijkheid, moeten we deze stad blijven, voor iedereen.

Ongedocumenteerden in Amsterdam

Naast dat Volt zich op Europees niveau inzet voor een sociale, rechtvaardige en snellere asielprocedure, voor iedere vluchteling, zetten we ons in de stad in voor een inclusieve samenleving. Er moet meer aandacht komen voor het individuele belang van uitgeprocedeerde asielzoekers en ongedocumenteerden in de stad. Niet alleen omdat ze recht hebben op juridische, medische en humanitaire hulp, maar ook omdat het een groot deel van de populatie in onze stad omvangt: naar schatting verblijven er 10.000 tot 30.000 ongedocumenteerde mensen in Amsterdam. Deze groep mensen is grotendeels afhankelijk van de Nederlandse overheid, hun werkgever of hun huisbaas. Gebrek aan toezicht, humanitaire hulp en juridische hulp werken echter die afhankelijkheid in de hand, met schrijnende situaties tot gevolg. Ongedocumenteerden zoeken daarom vaak bewust geen contact met de overheid door hun kwetsbare positie. Zij worden meestal pas zichtbaar voor de gemeente en het Rijk als er zeer dringende problemen ontstaan waarvoor zij wel een beroep moeten doen op de overheid.

Deze positie van ongedocumenteerden in Nederland, in een tijd van politieke spanning over het huisvesten van vluchtelingen uit het buitenland, mag niet onderbelicht blijven. Om de woon- en werksituatie, en het bestaansrecht van deze mensen in Nederland te beschermen, zullen gemeenten moeten samenwerken om tot een oplossing te komen: door best practices uit te wisselen en in gesprek gaan met maatschappelijke organisaties om ongedocumenteerden snel en goed te helpen en om hun rechten te borgen. Juist in deze tijd.

Ongedocumenteerde Amsterdammers mogen namelijk niet meer stelselmatig worden uitgesloten van zorg, onderwijs, huisvesting en de arbeidsmarkt. Zoals Mpanzu Bamenga het namelijk verwoordde tijdens de lancering van het Nieuw Amsterdam Manifest: “in een nieuw Amsterdam zijn er geen ongedocumenteerden meer, want iedereen hier is rechtmatig en doet mee, de vraag is niet of we dat voor elkaar krijgen, maar hoe.” Vanuit het pragmatische denken van Volt kiezen wij er dan ook voor om de voorstellen uit het Nieuw Amsterdam Manifest mee te nemen in onze beleidsvorming. Zo staan wij in ieder geval voor twee belangrijke punten om ongedocumenteerden hun rechten te borgen.

Ieder in hun kracht zetten

Ten eerste is het van belang dat ongedocumenteerden op gelijke voet komen te staan met andere bewoners van de stad, niet alleen in woord, maar ook in daad. Zo pleiten wij voor een City-ID voor alle Amsterdammers, die je gratis kan krijgen van de gemeente onafhankelijk van of je de juiste papieren hebt of niet. In Zürich, en zelfs New York, is dit systeem al zeer effectief gebleken. Met het City-ID kan een bankrekening worden geopend, welke toegang geeft tot het huren van woningen op de reguliere markt. Ook kan deze groep mensen eenvoudiger een QR-code krijgen als coronapas na hun vaccinatie: iets wat eerder binnen de gemeente (politiek) onmogelijk leek. Het is in het maatschappelijk belang dat iedereen, ook ongedocumenteerden, een QR-code krijgt na vaccinatie om een zo hoog mogelijke vaccinatiegraad te behalen, maar evenzeer dat iedereen recht heeft op z’n bewegingsvrijheid en die kan uitoefenen. Een kleine groep ongedocumenteerden in Amsterdam heeft nooit een QR-code kunnen ontvangen na vaccinatie, terwijl ze daar wel recht op hebben.

Een inclusieve, sociale infrastructuur

Ten tweede staan we daarom vooraan tegen dehumanisering en stigmatisering en pleiten we ervoor dat de gemeente zich in zal zetten om voor ongedocumenteerden een plek te creëren om een toekomst op te bouwen, zowel in het onderwijs als op de arbeidsmarkt. Met goede zorg en huisvesting als fundamentele basis. Amsterdam als gemeente zal zich daarom moeten inzetten tegen beleid dat ongedocumenteerden criminaliseert of kwetsbaar en afhankelijk maakt van de Nederlandse overheid. Wij staan voor het kritisch herzien van de huidige infrastructuur waarbinnen ongedocumenteerden zich bevinden als het gaat om toegang tot zorg, huisvesting, de arbeidsmarkt en het onderwijs. In een nieuwe, inclusieve infrastructuur zijn er mogelijkheden voor iedereen om door te stromen in het onderwijs, en vervolgens richting de arbeidsmarkt, in samenwerking met maatschappelijke organisaties. Deze infrastructuur moet de vorm krijgen van een sociaal vangnet: waarin goede informatievoorziening en vertrouwen de basis vormen voor een gelijkwaardige stad. In solidariteit, en met gedeelde verantwoordelijkheid.

Bronnen

https://dezwijger.nl/update/menselijk-beleid-voor-ongedocumenteerde-amsterdammers