Omgevingsvisie Overvecht: goede ambities, maar we moeten dit mét bewoners doen

Wat is een omgevingsvisie?

Een omgevingsvisie is het kompas voor de toekomst van een gebied. Het beschrijft hoe een wijk, stad of regio erover pakweg tien tot vijftien jaar uit moet zien. Denk aan vragen als: hoeveel woningen komen erbij? Waar komt groen? Hoe zorgen we voor goede bereikbaarheid? En hoe maken we de buurt klimaatbestendig?

De omgevingsvisie is geen gedetailleerd bouwplan, maar schetst de grote lijnen. Het is een vertaling van wat bewoners, ondernemers en gemeente belangrijk vinden. Op basis van deze visie worden later concrete bestemmingsplannen en projecten uitgewerkt.

Overvecht in 2040

De omgevingsvisie voor Overvecht is ambitieus. Tot 2040 komen er naar verwachting 5000 nieuwe woningen bij. Groener. Veiliger. Beter bereikbaar. Dat is het doel. Er komen meer werkplekken, parken krijgen een opknapbeurt en de bereikbaarheid per fiets en openbaar vervoer wordt verbeterd. Ook wordt de wijk autoluwer: minder parkeerplaatsen, meer ruimte voor groen en verblijven.

Op papier klinkt dit aantrekkelijk. Overvecht verdient deze investeringen. De wijk kampt al jaren met uitdagingen op het gebied van leefbaarheid, voorzieningen en de kwaliteit van de woningvoorraad. De plannen sluiten ook goed aan bij wat we als Volt willen: meer betaalbare woningen, meer groen, duurzame mobiliteit en een klimaatbestendige stad.

Te veel ingrediënten, te weinig richting

Maar er zit een adder onder het gras. In mei 2023 is een notitie vastgesteld met maar liefst 76 uitgangspunten voor Overvecht. Zesenzeventig. Als je zoveel ingrediënten in de mix gooit, krijg je iets dat niemand meer herkent of wil. Het ontbreekt aan focus en heldere keuzes.

Dat gebrek aan scherpte wreekt zich. Woningcorporaties geven aan dat ze niet zoveel woningen kunnen bouwen op de beoogde plekken als de visie voorstelt. Grondeigenaren worden geconfronteerd met nieuwe regels waar ze niet op rekenden. En bewoners vragen zich af wat participatie nog betekent als hun inbreng nauwelijks zichtbaar is in het eindresultaat.

Dit is allemaal enorm frustrerend voor bewoners, en eerlijk gezegd ook zonde van alle inzet.

Een terugkerend patroon

Helaas is dit niet de eerste keer dat communicatie en participatie in Utrecht stroef verlopen. Denk aan het moeizame zoeken naar een locatie voor een middelbare school in Overvecht, of aan de herinrichting van straten zoals de Maliebaan en het Ledig Erf. Telkens weer horen we achteraf dat bewoners en belanghebbenden zich niet gehoord voelen.

Bij de omgevingsvisie Overvecht zien we hetzelfde patroon. Participatie lijkt meer een vinkje op een lijstje dan een oprecht streven om samen tot de beste plannen te komen.

Realisme over mobiliteit

Een ander punt van zorg: de visie gaat ervan uit dat er een mobiliteitstransitie heeft plaatsgevonden. Mensen zouden massaal de auto hebben ingeruild voor de fiets en het openbaar vervoer. Dat is een mooie droom, en ook een droom die Volt koestert, maar de realiteit is weerbarstiger.

Iets onaantrekkelijker maken voor de auto betekent niet automatisch dat deze verdwijnt. Mensen stappen pas over als er goede alternatieven zijn: veilige fietsroutes, betrouwbaar en betaalbaar openbaar vervoer, en voorzieningen op loopafstand. Veel van die voorwaarden zijn in Overvecht nog niet op orde. Als we te snel inzetten op autoluw zonder die alternatieven te regelen, frustreren we bewoners en halen we draagvlak onderuit.

Hoe het beter kan

Volt blijft achter de ambities voor Overvecht staan. Meer woningen, meer groen en betere bereikbaarheid, dat zijn doelen die we van harte ondersteunen. Maar we moeten wel anders te werk gaan:

1. Minder uitgangspunten, meer focus
Maak duidelijke keuzes. Wat zijn de drie tot vijf prioriteiten voor Overvecht? Leg die helder uit en bouw daar de visie omheen.

2. Echte participatie
Betrek bewoners, woningcorporaties en grondeigenaren vanaf het begin. Niet als vinkje, maar als partner. Luister naar hun zorgen en zoek samen naar oplossingen. En wees eerlijk als bepaalde wensen niet haalbaar zijn.

3. Realisme over mobiliteit
Begin met het verbeteren van alternatieven voordat je de auto bemoeilijkt. Zorg voor goede fietsverbindingen, frequent openbaar vervoer en voorzieningen in de buurt. Pas dan wordt autoluw een logische volgende stap.

4. Leren van eerdere projecten
Stop het patroon van gebrekkige communicatie. Evalueer wat er misging bij de Maliebaan, het Ledig Erf en andere projecten, en pas die lessen toe.

Samen bouwen aan Overvecht

De omgevingsvisie Overvecht biedt kansen. Kansen om van Overvecht een groene, levendige en goed bereikbare wijk te maken waar mensen graag wonen en werken. Maar die kansen pakken we alleen als we de goede ambities combineren met een beter proces.

Dat betekent: helderheid in keuzes, oprechte participatie en realisme over wat er nodig is om te veranderen. Pas dan bouwen we niet alleen aan gebouwen en parken, maar ook aan vertrouwen en draagvlak.

En dat is minstens zo belangrijk. Overvecht verdient plannen die niet alleen mooi klinken, maar ook goed voelen.